«Тілашар» қазақта бұрыннан бар

"Тілашар" қазақта бұрыннан бар

«Тілашар» қазақта бұрыннан бар

Естеріңізде болса, біз тек қана балаға қатысты тойлардың мән-маңызы мен сол қуанышты күннің өткізілуі жайлы бұрынғы мен бүгінгінің ұштасып, салт-дәстүріміз бен әдет-ғұрпымыздың қайта жаңғырып жатқаны жайлы айтып келеміз. «Той десе, қу бас домалайды» дейтін біздің халықтың өзгелерге ұқсамайтын ерекшелігі – титімдей қуанышын жұртқа айтып, көпшілікпен бірге тойлап, қызығын жария етіп, жар салатындығында. Кез келген қуанышын ағайын-туғанмен бөлісетін қазақтың тағы бір тойы – «Тілашар».                                                                                                                    

"Тілашар" қазақта бұрыннан бар 

Баласының қара тануына мән берген халық

«Тілашар» дәстүрін айтпас бұрын бір нәрсеге кішкене тоқталайын. Кеңес өкіметі заманында арнайы құжаттарда, оқулықтарда, алқалы жиындарда биік мінбелерден: «Қазан төңкерісіне дейін қазақтардың 98 пайызы – сауатсыз, қараңғы болған. Тек төңкерістен соң көзі ашылып, әріп таныды», – деп көпе-көрнеу бүкіл бір халықты кемсіту, жала жабу үдірісі үзбей жүріп тұрды. Сыңаржақ саясат қазақ халқының қомақты бөлігінің мұсылманша сауаты болғанын, араб әрпімен оқып-жаза алатынын көргісі де, естігісі де келмеді. Ең сорақысы, «сауатсыз едік», «қараңғы едік», «оқымаған надан едік» дегенді өз ұлтымыздың өкілдеріне айтқызып, санасына сіңірді. Егер бұлай болса, көне дәуірден бері тамыры үзілмей келе жатқан «Тілашар» дәстүрі қайдан шыққан? «Тілашар» дегеніміз баланың ұстаз алдын алғаш көруіне (мейлі, ол қожа, молда болсын, мұғалім болсын) арналған ізгі ниет, бата-тілек емес пе?! Ертеде алалы жылқы, ақтылы қой айдаған ірі байлар балаларын Бұхара, Самарқанд, Қазан, Түркістан, Орынбор секілді қалаларға үлкен медреселерден білім алуға жіберген. Ауқатты адамдардың көбі ауылында бала оқытатын қожа молдаларды ұстаған. Баласын алысқа жіберуге шамасы келмейтін қоңыртөбел шаруасы барлар мен саптыаяқтық айраны бар кедейдің өзі баласын ауыл арасындағы молдаларға апарған екен. «Тілашар» дәстүрі сол кезде жасалған. Оқуға баратын баланы жуындырып, тырнақ-шашын алып, әркім жағдайына қарай балаға жаңа киім кигізіп, қолдағы барымен дастарқан жасап, үлкендерден бата алған. 

                             Таудай болсын талабың,

                             Ашылсын тілің, қарағым.

                             Оқу сіңіп санаңа,

                             Жарқырай берсін қабағың.

                             Мақтанышы бола біл.

                             Ата менен анаңның! – деген секілді тілегі тұнық, ақ ниеттен шыққан батаны естіген баланың рухы көтеріліп, оқуға талпынған. Ата-аналары баласын молдаға жетелеп апарып: «Молдеке, сүйегі – біздікі, еті – сіздікі. Осы балаға қара танытып, тілін ашып беріңіз», – деп тапсырады екен. Әрине, ол заманның оқуы мен бүгінгі дәуірдің сабағын да, ұстазын да салыстыруға болмайды. Алайда мұсылманша әріп танып, оқу-жазуға көзіқарақты болғандардан қазақтың небір ғұлама ғалымдары, классик ақын-жазушылары шықты емес пе?!

ЗЕЙНЕП АХМЕТОВА

Суреттер: lady.tochka.net, detochki-doma.ru

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жаңа жыл жақындап келеді. Әріптестеріңізбен, достарыңызбен мерекелік кеш ұйымдастырып, сол кешке киетін әдемі көйлек таңдау үстіндесіз бе? Осы тұста кез келген қыз, кез келген келіншек әбден бас қатыратыны белгілі.

Дүкенде ілулі тұрған керемет көйлекті киіп көрсеңіз, жараспай шыға келетін жағдай көп кездеседі. Оның сыры көйлекті өз мүсініңіздің түріне қарай таңдалмауында. Сондықтан алдымен мүсініңіздің қай түрге жататынын анықтап алыңыз.

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Үшбұрыш, төртбұрыш, құмсағат, алма.

 

«Құмсағат» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Мүсіннің бұл түрі ең идеалды болып саналады. Иық пен бөксе көлемі бірдей, белі жіңішке боп келетін мұндай мүсіндегі әйелдер толса да, осы мүсінде қала береді. Себебі, бөксе мен иық, қол бірінші толады.

Бұл мүсіндегі қыздарға футляр-көйлектер, годе көйлектер, белдігі бар көйлектер, корсетті көйлектер әдемі жарасады.

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жараспайды: мүсінді жасырып тұратын шашақтары бар көйлектер, ампир стиліндегі көйлектер, кең көйлектер.

 

«Төртбұрыш» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Иық пен бөксе бірдей, төсі кішкентай, белі де жуан болып келетін мүсін түрі.

Бұл мүсіндегі қыздарға кеудесінде желбезектері бар, тіке кеткен көйлектер әдемі жарасады. Сонымен қатар етегі бүлмеленген көйлектер де әдемі үйлеседі.

Жараспайды: мүсінге жабысып тұратын көйлектерден қашу керек.

 Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

 

«Үшбұрыш» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Бұл мүсіндегі қыздардың иығына қарағанда бөксесі көлемдірек. Салмақ қосқан жағдайда да бөксесі жалпая түседі де, белі жіңішке боп көрінеді.

Үшбұрыш мүсіндегі қыздарға ампир стиліндегі көйлектер жарасады. Корсетті көйлектер, кеуде тұсында сәнді өрнектері бар көйлектер, бел тұсында шашақтары, желбезектері бар көйлектер жарасады.

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жараспайды: етегінде желбезегі мен үлкен қалтасы бар көйлектер.

 

«Алма» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Алма мүсінді қыздардың бөксесі иығымен шамалас не кішкентай, аяқтары жіңішке, іші шығыңқы болады. бұл мүсіндегі қыздар толса, бірінші қарын тұсы дөңгеленіп шыға келеді.

Ампир стиліндегі көйлектер, денеге жабысып тұрмайтын ұзын көйлектер, алды ашық көйлектер әдемі жарасады.

 Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жараспайды: денеге жабысып тұратын көйлектер, белдігі бар көйлектер.

Суреттер: feminis.ru