Макияж: жасты ұлғайтып көрсететін қателіктер

Макияждағы жасты ұлғайтып көрсететін қателіктер

Макияждың көмегімен бір сәтте беттегі кемшіліктерді жасырып, артық тұстарды айшықтай алатынымыз жасырын емес: қабақты үлкейтіп, көзді күлімдетіп, әжімдер мен дақтарды кетіріп, жүзіңізді жасартып аласың лезде. Алайда, макияждың барлығы сізді әдемі қыла бермейді, табиғи сұлулығыңыз бен сүйкімділігіңіз бояудың астында қалуы мүмкін.

Бояуды үстін-үстін баттастырып жаға беру оңай, ал, нәтижесі қуанта қоймайды. Макияждың негізгі ережесі бойынша тепе-теңдікті сақтау керек. Мысалы, көзіңізді қою, қара түспен бояйтын болсаңыз, ерніңізге жаққан далап ашық түсті, білінер-білінбес болуы керек. Ал, ерніңізді қып-қызыл, қанық түспен боятын болсаңыз, көздегі бояу білінбеуі қажет.

Егер жасыңызды ұйғайтып, ақыл тоқтатқан адамдай көрінгіңіз келсе:

  • Ерінге қошқыл түсті (қанық қызыл, қоңыр қызыл, т.б.) далап жағыңыз;
  • Ашық көк түсті қабаққа арналған бояу жағыңыз;
  • Көздің айналасын қара түспен (подводка) бояңыз;
  • Күңгірт (матовый) тоналды крем жағыңыз.
Макияждағы жасты ұлғайтып көрсететін қателіктер

Егер өз жасыңыздан әлдеқайда жас көрінгіңіз келсе:

  • Алқызыл түсті еңлік (румяна) жағыңыз;
  • Көздің ішкі бұрыштары мен қастың астына ашық түсті бояу жағыңыз;
  • Кірпікті арнайы құралмен қайырыңыз.

Бұл жәй кеңестер ғана. Енді макияж жағуда жиі жіберілетін қателіктерді атап өтейік.

№1 қателік. Тоналды кремді көп жағу. Бетке әжім, дақ, безеу шыға қалса, бірден тоналды кремнің көмегіне жүгінеміз. Ештеңе көрінбесін деп, үстін-үстіне жаға береміз, жаға береміз. Сондықтан беттегі «қиын» (безеулі, дақты) жерлерде тоналды крем көп жағылады да, дәл сол жер бірден көзге түседі.

Күңгірт (матовый) тоналды крем әжімдердің арасына кіріп кетеді де, кемшіліктерді одан сайын айқындай түседі. Екі не одан да көп қайтара жағылған тоналды кремдер бетте маскаға ұқсап қалады да, жасты тым үлкейтіп көрсетеді.

№2 қателік. Сүрме. «Бұл – қиындық емес, сүрте саласың, суға шыдамды сүрме (тушь) жаға саламын» дерсіздер. Суға төзімді сүрмелерді жаққан сайын кірпігіңіз құрғап, жұқарып, қысқара түсетінінен хабарсыз боларсыз. Өйткені, құрамында химикаттар өте көп. Ал қарапайым сүрме көзде көп сақталмай, айналасына жағылып шыға келеді. Сондықтан көздің кірпік тұрған үстіңгі қабағын іш жағынан қанық қоңыр қарындашпен ішкі бұрышынан сыртқы бұрышына дейін жақсылап бояңыз. Кірпігіңіз қалың әрі көлемді болып көрінеді, қарапайым күнде сүрме қолданбасаңыз да болады.

№3 қателік. Астынғы кірпікті бояу. Визажистер қандай жағдай болса да, астынғы кірпікті боямауға кеңес береді. Бұл – түрді бірнеше жасқа ұлғайтып көрсететін бірден-бір жол. Сондай-ақ астынғы кірпік боялса, көздің айналасындағы қара дақтар бірден көзге түседі. Одан да көздің үстінгі кірпігін әдемілеп қайырып, сүрмемен мұқият бояп шықсаңыз, әлдеқайда жас көрінесіз.

№4 қателік. Тым ашық рең. Бет терісінің өз түсінен ашықтау түсті тоналды крем, опа жаққанда сыртқа маска киіп алғандай көрінесіз және ашық түстер беттегі әжімдерді айқындап тұрады. Тіпті өз теріңіз сары, ақ болса да, қоңырлау, қанықтау түсті опа, кремді пайдаланыңыз.

Макияждағы жасты ұлғайтып көрсететін қателіктер

Суреттер: Интернеттен алынды. 

Бетіңіз іседі ме?

Күнде таңертең ұйқыдан оянғанда бетіңіз іскенін байқайсыз ба? Оны басудың жолын білесіз бе?

Бетіңіз іседі ме?

Беттің ісуіне не себеп?

Алдымен мұның себептерін анықтап алайық. Ағзада артық сұйықтықтың жиналуы салдарынан бет ісінетінін жақсы білеміз. Оған әсер ететін факторлар:

  1. Дәрі-дәрмек. Құрамында пенициллин, гликокортикоид және аспирин бар дәрі қабылдайтын болсаңыз, бетіңіздің ісінуі – қалыпты жағдай. Сондай-ақ, екіқабат болуға қарсы (противозачаточный) дәрілер, қан қысымын бақылайтын депрессияға қарсы дәрілер де беттің ісуіне себепкер болады. косметикалық құралдардан да беттің ісуі мүмкін.
  2. Денсаулық. Егер бетіңіз үнемі ісіп жүретін болса, дәрігерлерге қаралып, себебін анықтаған дұрыс. Өйткені, аллергия, гайморит, конъюнктивит, қан тамырлары жүйесі, бүйрек пен бауыр, семіздік салдарынан бет ісінеді.
  3. Құрғақтық. Ағзаға су жетіспесе де, артық сұйықтық жиналады. Адам ағзасы солай, егер сұйықтық жетіспесе, артық су, яғни қор жинай бастайды. Сондықтан беттің ісігін қайтарғыңыз келсе, күн сайын 8 стақаннан кем емес су ішіңіз.
Бетіңіз іседі ме?

Беттегі ісікті қалай басады?

  1. Мамықты қолданбаңыз. Неде ұйықтайтыныңызды тексеріңіз. Егер құс мамығына аллергияңыз бар болса, одан жасалған көрпе мен жастықты қолданбаңыз. Көзіңіз бен бетіңізге бірден бір себепкер осы төсек жабдықтары болуы мүмкін.
  2. Жуыныңыз. Бетті суық сумен жуыңыз. Және мұз кесектерімен бетті асықпай сүртіңіз. Ромашка және жалбыз тұнбасынан дайындалған мұз кесегі болса, тіптен жақсы.
  3. Бетті салқындатуды жалғастырыңыз. Бетті салқандатуға арналған түрлі гелдер, маскаларды қолданып көріңіз. Кез келген дәріханалардан таба аласыз.
  4. Көкөніс-жемістер. Көкөніс пен жемістер күнделікті тамақтануда ғана емес, бетке түрлі маскалар жасауға да керемет көмектеседі. Беттің ісігін тез арада кетіргіңіз келсе, салқындатылған жемістің не көкністің тілімдерін бетіңізге басып, бірнеше минут отыра тұрыңыз. Қиярдың әсері көп.
Бетіңіз іседі ме?

Суреттер: yadamoda.ru, vinterese.ru, petrushki.net

Бала тойының басты қонақтары балалар болса…

Талмайтын талап берсін! Әлі есімде, мен мектепке барған 1952 жылы анам көрші-қолаң, жақын ағайын-туысқа кішігірім той жасады. Сонда 83 жастағы Қамқа дейтін әже маған: «Әй, тентек, қасыма жақын кел! Мен баяғыда «иманшарт» пен «әптиекті» оқығанмын, тілашарыңды өзім жасайын. Түф, түф, түф!» – деп дем салғандай ма, түкіргендей ме, ырым жасап: «Талмайтын талап берсін, самғайтын қанат берсін!» – деп бата беріп еді. Қамқа әженің сөзіне қарағанда, қазақтың бұрынғы қыздарының да мұсылманша оқу-жазудан қаражаяу болмағанын көреміз. Бала тойының басты қонақтары балалар болса... Құдайға шүкір, қазір той көп. Жақсылықтарын жария етіп, қуанышын дария етіп жүретін тілеуқор халқымыздың балаға арналған тойының бірі – «Тілашар». «Тарыдай болып кіріп, таудай болып шығатын» білім ордасы –мектептің есігін перзентінің алғаш ашуы – ата-ана үшін де, бала үшін де зор қуаныш, өмірдің бір белесі. Сондықтан әркім шама-шарқынша бұл күнді атап өтіп, есте қалдыруға тырысады. Қалтасы қалыңдар үлкен мейрамханаларда «Тілашар» тойын дүбірлетіп өткізіп жүр. Жағдайы келсе, неге жасамасқа?! «Берсең, балаға бер» демей ме, дана халқымыз… Алайда балаға бағышталған той сол баланың есінде ұзақ қалатындай сәнді, үлкендерден үлгі-өнеге көріп, олардың ықыласына кенелетіндей мәнді өтіп жүр ме? Өзіміз қатынасқан талай «Тілашар» тойлардағы дастарқанда арақ-шараптың неше түрі тізіліп тұрады. Құлақты тұндыратын даңғаза әуен, селкілдеп қиралаңдаған би. Елді күлдірем деген оймен анекдот айтып, қайта-қайта «ду қол шапалақ» деп жұрттың зықысын шығаратын жадағай асаба… Балаңызға той арнаған ниетіңіз қабыл болсын, бірақ жоғарыдағы көріністерден қандай тәлім, ұлағат алуға болады? Осы жайлы ойланып көрдік пе? Өз басым бала мұндай тойлардан үлгі-өнеге көреді деп ойламаймын. Бала тойының басты қонақтары балалар болса... Бала тойының басты қонақтары балалар болса… Меніңше, ең алдымен, үлкенге де, кішіге де көңілді болатын ұтымды жоспар жасалуы керек. Тойға тек ересектерді емес, балаңыздың тең тұстарын шақырыңыз. Соларға арналған қызықты ойындар ұйымдастырып, олардың өздерінің өнер көрсетуіне, яғни тақпақ айтып, ән салып, би билеуіне көбірек көңіл бөліңіз. Балаларға шағын болса да ескерткіш сыйлық әзірлеген жөн. Ал үлкендер бір сәт баламен бала болып қуанышын бөлісіп, көтермелеп-қолпаштап, тойды есте қалатындай етіп мағыналы, салтанатты өткізуге атсалысулары керек. Тойға келгендер ізгі ниет баталарын «Ақ тілек» альбомына жазып қалдырса, бұл балаға рухани күш-қуат береді әрі келешекте үлкен ескерткіш болады. Ең бастысы, дастарқанға қымыз, шұбат, жеміс сусындары қойылып, қазақтың әдемі әні айтылып, күйі күмбірлеп жатса, тойыңыздың мәртебесі аса түседі. Өз отбасымызда немереміз Нұрсұлтанның «Тілашар» тойын осылай өткізген едік. Мен өзгеге ақыл үйретіп, жол көрсетуден аулақпын. Тек немеремнің тойы жайлы қысқаша айтып, жас ата-аналармен тәжірибе бөлісуді жөн көрдім…       

  Зейнеп Ахметова

Суреттер: Интернеттен алынды. 

Ақ жейдедегі тердің дағын кетіру жолы

Ақ жейденің көбіне қолтық тұсында сары дақ қалады. Әрине тердің ізі. Ол дақты қолмен жусаңыз да, кір жуатын машинамен жусаңыз да, орны қалып қояды.

kak-effektivnee-otstirat-beluyu-rubashku

Сары дақты кетірудің жолы бар. Сізге керек бір-ақ нәрсе, ол – аспирин (ацетилсалициловая кислота).

Екі таблетка аспиринді ұқыппен майдалаңыз. Ыдысқа (үлкен ыдыс емес, шағын ыдыс таңдағаныңыз дұрыс, өйткені, жарты стақан суды таппай қалуыңыз мүмкін 🙂 ) майдаланған аспирин мен кір жуу ұнтағын салып, үстіне жарты стақан жылы су құйыңыз. Қоспаны жақсылап араластырып, ақ жейдеңіздің дақ тиген жерін сол қоспаға малып алып, ысқылаңыз.

Әбден ысқылап болғаннан кейін осы сұйықтық ішінде жейденің дақ тиген жерін  1-2 сағатқа қалдыра тұрыңыз. Уақыт өткен соң жейдені қарапайым кір жуу әдісімен жуып аласыз.

Ақ жейдедегі тердің дағын кетіру жолы

Нәтижесі сізді қуантады: дақтар «өзінен-өзі» жоқ боп кетеді :-).

Суреттер: Интернеттен алынды. 

«Тілашар» қазақта бұрыннан бар

"Тілашар" қазақта бұрыннан бар

«Тілашар» қазақта бұрыннан бар

Естеріңізде болса, біз тек қана балаға қатысты тойлардың мән-маңызы мен сол қуанышты күннің өткізілуі жайлы бұрынғы мен бүгінгінің ұштасып, салт-дәстүріміз бен әдет-ғұрпымыздың қайта жаңғырып жатқаны жайлы айтып келеміз. «Той десе, қу бас домалайды» дейтін біздің халықтың өзгелерге ұқсамайтын ерекшелігі – титімдей қуанышын жұртқа айтып, көпшілікпен бірге тойлап, қызығын жария етіп, жар салатындығында. Кез келген қуанышын ағайын-туғанмен бөлісетін қазақтың тағы бір тойы – «Тілашар».                                                                                                                    

"Тілашар" қазақта бұрыннан бар 

Баласының қара тануына мән берген халық

«Тілашар» дәстүрін айтпас бұрын бір нәрсеге кішкене тоқталайын. Кеңес өкіметі заманында арнайы құжаттарда, оқулықтарда, алқалы жиындарда биік мінбелерден: «Қазан төңкерісіне дейін қазақтардың 98 пайызы – сауатсыз, қараңғы болған. Тек төңкерістен соң көзі ашылып, әріп таныды», – деп көпе-көрнеу бүкіл бір халықты кемсіту, жала жабу үдірісі үзбей жүріп тұрды. Сыңаржақ саясат қазақ халқының қомақты бөлігінің мұсылманша сауаты болғанын, араб әрпімен оқып-жаза алатынын көргісі де, естігісі де келмеді. Ең сорақысы, «сауатсыз едік», «қараңғы едік», «оқымаған надан едік» дегенді өз ұлтымыздың өкілдеріне айтқызып, санасына сіңірді. Егер бұлай болса, көне дәуірден бері тамыры үзілмей келе жатқан «Тілашар» дәстүрі қайдан шыққан? «Тілашар» дегеніміз баланың ұстаз алдын алғаш көруіне (мейлі, ол қожа, молда болсын, мұғалім болсын) арналған ізгі ниет, бата-тілек емес пе?! Ертеде алалы жылқы, ақтылы қой айдаған ірі байлар балаларын Бұхара, Самарқанд, Қазан, Түркістан, Орынбор секілді қалаларға үлкен медреселерден білім алуға жіберген. Ауқатты адамдардың көбі ауылында бала оқытатын қожа молдаларды ұстаған. Баласын алысқа жіберуге шамасы келмейтін қоңыртөбел шаруасы барлар мен саптыаяқтық айраны бар кедейдің өзі баласын ауыл арасындағы молдаларға апарған екен. «Тілашар» дәстүрі сол кезде жасалған. Оқуға баратын баланы жуындырып, тырнақ-шашын алып, әркім жағдайына қарай балаға жаңа киім кигізіп, қолдағы барымен дастарқан жасап, үлкендерден бата алған. 

                             Таудай болсын талабың,

                             Ашылсын тілің, қарағым.

                             Оқу сіңіп санаңа,

                             Жарқырай берсін қабағың.

                             Мақтанышы бола біл.

                             Ата менен анаңның! – деген секілді тілегі тұнық, ақ ниеттен шыққан батаны естіген баланың рухы көтеріліп, оқуға талпынған. Ата-аналары баласын молдаға жетелеп апарып: «Молдеке, сүйегі – біздікі, еті – сіздікі. Осы балаға қара танытып, тілін ашып беріңіз», – деп тапсырады екен. Әрине, ол заманның оқуы мен бүгінгі дәуірдің сабағын да, ұстазын да салыстыруға болмайды. Алайда мұсылманша әріп танып, оқу-жазуға көзіқарақты болғандардан қазақтың небір ғұлама ғалымдары, классик ақын-жазушылары шықты емес пе?!

ЗЕЙНЕП АХМЕТОВА

Суреттер: lady.tochka.net, detochki-doma.ru

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жаңа жыл жақындап келеді. Әріптестеріңізбен, достарыңызбен мерекелік кеш ұйымдастырып, сол кешке киетін әдемі көйлек таңдау үстіндесіз бе? Осы тұста кез келген қыз, кез келген келіншек әбден бас қатыратыны белгілі.

Дүкенде ілулі тұрған керемет көйлекті киіп көрсеңіз, жараспай шыға келетін жағдай көп кездеседі. Оның сыры көйлекті өз мүсініңіздің түріне қарай таңдалмауында. Сондықтан алдымен мүсініңіздің қай түрге жататынын анықтап алыңыз.

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Үшбұрыш, төртбұрыш, құмсағат, алма.

 

«Құмсағат» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Мүсіннің бұл түрі ең идеалды болып саналады. Иық пен бөксе көлемі бірдей, белі жіңішке боп келетін мұндай мүсіндегі әйелдер толса да, осы мүсінде қала береді. Себебі, бөксе мен иық, қол бірінші толады.

Бұл мүсіндегі қыздарға футляр-көйлектер, годе көйлектер, белдігі бар көйлектер, корсетті көйлектер әдемі жарасады.

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жараспайды: мүсінді жасырып тұратын шашақтары бар көйлектер, ампир стиліндегі көйлектер, кең көйлектер.

 

«Төртбұрыш» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Иық пен бөксе бірдей, төсі кішкентай, белі де жуан болып келетін мүсін түрі.

Бұл мүсіндегі қыздарға кеудесінде желбезектері бар, тіке кеткен көйлектер әдемі жарасады. Сонымен қатар етегі бүлмеленген көйлектер де әдемі үйлеседі.

Жараспайды: мүсінге жабысып тұратын көйлектерден қашу керек.

 Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

 

«Үшбұрыш» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Бұл мүсіндегі қыздардың иығына қарағанда бөксесі көлемдірек. Салмақ қосқан жағдайда да бөксесі жалпая түседі де, белі жіңішке боп көрінеді.

Үшбұрыш мүсіндегі қыздарға ампир стиліндегі көйлектер жарасады. Корсетті көйлектер, кеуде тұсында сәнді өрнектері бар көйлектер, бел тұсында шашақтары, желбезектері бар көйлектер жарасады.

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жараспайды: етегінде желбезегі мен үлкен қалтасы бар көйлектер.

 

«Алма» мүсініне арналған мерекелік көйлектер

Алма мүсінді қыздардың бөксесі иығымен шамалас не кішкентай, аяқтары жіңішке, іші шығыңқы болады. бұл мүсіндегі қыздар толса, бірінші қарын тұсы дөңгеленіп шыға келеді.

Ампир стиліндегі көйлектер, денеге жабысып тұрмайтын ұзын көйлектер, алды ашық көйлектер әдемі жарасады.

 Мерекелік кешке арналған көйлекті мүсініңізге қарай таңдаңыз

Жараспайды: денеге жабысып тұратын көйлектер, белдігі бар көйлектер.

Суреттер: feminis.ru

Шашты күнде жуу зиян

Шашты күнде жуу зиянды

Мамандар әр екі ай сайын сусабынды ауыстырып отыруға кеңес береді. Бағасы қымбат сусабындардың бәрі де сапалы бола бермейді. Бірақ, тым арзан да болмау керек. Өйткені, өте арзан құралдардың құрамында бас терісі мен шашқа зиянды элементтер табылуы мүмкін. Көптеген бағасы қымбат сусабындардың құрамында табиғи майлар мен мұқият тазалайтын қоспалар бар. Солардың әсерінен сусабынды кішкене үнемдеуге болады. Ал, шашын күнде жумаса, жүре алмайтын арулар үшін қымбат сусабынды қолдану – шығын болуы да мүмкін. Күнде жуылатын шашқа кететін қаржылай шығынды былай қойғанда, ол бас терісіне де зиян екенін трихология мамандары растап отыр.

         Әр адамның шашы өзіндік құрылым мен өзіндік түрге ие. Сусабынды шаш түріне қарай таңдау қажет. Құрғақ не майлы шашты күнара (араға бір күн тастап) жуып отырған тиімді. Шашты жиі жуған сайын оның майлылығы арта түседі. Май қабаты бас терісін құрғап кетуден сақтайтындықтан күнде тазарып отыратын шашта тез пайда болады.

Шашты күнде жуу зиянды

Байқасаңыздар, бұйраланған шашқа қарағанда бұйраланбаған шаштар тез майланады да, кір боп көрінеді. Оның мыры тіке шашта майдың тез таралуында ғана. Шаштың майлануы – кір емес, бас терісі аурудан аман, шаштың сау екендігінің кепілі. Өйткені, май қабаты шаш талшықтарындағы дымқылдың сақталуы мен су сіңірмеуіне ықпал етеді. Шашыңызды күнде жуған сайын оны табиғы қорғанысынан айырып отыратыныңызды ұмытпаңыз.

 Суреттер: iskusstvo-krasoti.ru; firstfemale.ru

Қателік

 Қателік  (қазіргі қоғамдағы аборт мәселесі)

(қазіргі қоғамдағы аборт мәселесі)

Анам мені алдыруды ойлаған,

Әкемде де мейірім жоқ әкелік.

Дүниеге әлі келе қоймаған

Сәби едім…

Менің атым  – қателік.

 

Әлди айтар әлемге бұл шыға алмай,

Бұлқынумен тар құрсақта тұншықтым.

Мен жылауды білмесем де, уанбай,

Тумай жатып,  қарғыс алған қырсықпын.

 

Әкем үшін әлі ертемін, дерт едім,

Алдымда ажал, жан-жағымда бекініс.

Ал шешемнің шерлі өзегін өртедім,

Шикі өкпемін… 

Менің атым – өкініш.

 

Жарып шығып жан анамның жатырын,

Жарық жалған, сені көрсем бір шығып.

Жанталасқан бір жетімге жасырын,

Төріңді бер, ей, тәкаппар тіршілік!

 

Әлсіз әке, ақылсыздау анама,

Тілім де жоқ айтар сыртқа теппе деп.

Сөніп барад бір шарасыз шарана

Өгейсіткен өміріне өкпелеп.

 

Келмей жатып, кең дүниеге сыймаған,

Бір ананың құрсағына сыйса да.

Мен – бәріне мұң мен қайғы сыйлаған,

Жақындары жатырқаған бейшара.

 

Бауыр еті бөлшектеген, безінген,

«Екеуіне» ел өсегі жоғары.

Селкілдеген бір-ақ сәттік сезімдер –

Бір бейкүнә жетімектің обалы.

 

Естімеген тірі пенде, бір адам

Іңгаламай іштен тынған шерлімін.

Мен анамның көз жасы боп құлағам,

Ал әкемнің күрсінісі – мендік үн.

 

Есік көрмей, анам ашқан етегін,

Маңдайымның соры болды сол менің.

Мешіт көрмей, менменсіген әкенің,

Баласы боп, мен де бесік көрмедім.

 

Уын таттым өзім білмес ғаламның,

Маған жабық бұл әлемге бөтенмін.

Мендік өмір – ащы өксігі анамның,

Ал, қабірім  – қателігі әкемнің.

Қателік  (қазіргі қоғамдағы аборт мәселесі)

 

Өлеңді жазған: Ботагөз Мұхиденқызы

Суреттер: Интернеттен алынды.

Наз

Наз

Хабарсыз кеттіңіз көп уақыт…

Ұқпадым

Жоғалттық нені біз?!

Ұялшақ жүректі тулатып,

Сіз мені «сүйем» деп едіңіз….

 

Ойымнан шықпайсыз күні-түн…

Сіз жоқсыз….(Өмірім мұздады-ай)

Біз шерткен сырларды ұмытып,

Алаңсыз жүресіз Сіз қалай?!

 

Үміті жылатпай жетелер

Көңілді…

Біз жүрген іздермен.

Мен Сізді жек көріп кетер ем,

Жүр мені Серт қинап Сіз берген…

 

Уәдеміз бір еді.

Білемін…

Мен берген Сертімді бұзбадым!

Селт етпей мен суйген жүрегің,

Қай жерде отырсыз Сіз…

Жаным…

Наз

Өлеңді жазған: Индира Кереева

Сурет: favim.ru

Қарағым, айналайын кекілдім-ай…

Қарағым, айналайын кекілдім-ай...

Халқымыздың балаларға арналған ғұрыптарының бірі – айдар қою. Айдар тек ер балаларға қойылған. Айдар қойғанда баланың төбесіне бір шоқ шаш қалдырып, қалғанын ұстарамен қырып тастайды. Айдар шашты кейде желбіретіп бос жіберіп, кейде жіпке өткізілген маржанды шашқа қосып өріп, ұшына шашақ тағып қойған. Бала сүндетке отырып, мұсылмандық парыздан өткен соң, айдар шашын алып тастаған. Кейбірі мүшелге толғанша айдарлы болып жүреді. Көнекөз қариялардың айтуынша, төре тұқымының жігіттері де айдар қойған екен. Адамның көзі баладан бұрын ерекше көрініп тұрған айдар шашқа түседі. Кейінгі кездері айдарлы балаларды жиі көретін болдық. Бұл – қазақ үшін тосын нәрсе емес, бұрын болған, ата-бабаларымыз қолданған ғұрыптың жаңғыруы, ұмытқанды еске алып, ескерудің көрінісі.

Қарағым, айналайын кекілдім-ай...

Кекіл қою да – бабаларымыздан қалған ғұрып. Кекіл – ұлға да, қызға да жарасып тұратын шаш. Ұл балалардың маңдайына бір шөкім шаш қалдырып, ұшын тегістеп, қасына түспейтіндей етіп қиып, қалған шашын алып тастаған. Ал қыз бала-лардың негізгі шашына тиіспей, маңдайына кекіл түсірген. Ер балаларға тек кішкене кезінде қойылса, қыздардың бойжеткенде де кекілі болған. Мұны:

Қарағым, айналайын кекілдім-ай,

Аққудың көгілдірі секілдім-ай.

Алтынның қолда барда қадірі жоқ,

Қолдан шығып кеткен соң өкіндім-ай, – деп жігіттің қызға арнаған өлеңінен көруге болады. Кекіл қоюдың өміршеңдігі соншалық, әлі күнге дейін жалғасып келеді. Қазіргі шаш сәндеу үлгісінде кекілді жиі кездестіреміз. Кекіл көбінде қыздар мен жас келіншектерге әдемі жарасып, сән беріп тұрады. Тіпті бүгінде жасамыс әйелдердің өзі маңдайындағы әжімін көлегейлеп, кекіл қойып жүр.

Кекіл секілді тұлым қою ғұрпы да атам заманнан бар. Тұлым тек қыздарға қойылған. Екі самайдан құлақтың алдына төмен түсе желбіреп тұрған бір уыс шашты тұлым дейді. Қайсыбіреулер айтып, жазып жүргендей, кішкентай қыздар ғана емес, керісінше бойжеткендер де тұлым жіберген. Тұлым шаш қызды наздандырып бұла етіп көрсетеді. Өзінше сән беріп әрлендіріп тұрады. Мұны қылқалам шебері, суретші Әбілхан Қастеев атамыздың бұрынғы заман өміріндегі тұлымды арулар бейнеленген картиналардан көруге болады. Суретші қазақтың байырғы тұрмыс-тіршілігін, әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін жетік білген. Ол кісі – суреттері арқылы көргенін кейінгілерге қалдырған үлкен дарын иесі.

Қазақ қыздарының тұлымы ұзатылар кезде жиналып, бұрымына қосылып өріледі. Бұл – әке үйінің оң жағындағы қыз дәуренімен, ерке өмірімен қоштасудың бір белгісі. Тұлым кәмшат бөрікке, үкілі тақияға, моншақты сорабаға жарасқан. Ендігі жерде мұндай киіммен де, тұлыммен де қалыңдық біржола қоштасады. Ол бір жігітке – жар, бір елге келін болып, некеқиярда сәукеле киеді. Бір жыл бойы сәукеленің желегін салып жүреді. Содан кейін ғана күміс шеттікті, маржанды зермен кестеленген кимешек киеді. Қазақ әйелдері шашын қобыратып, самайын көрсетуді ұят санаған. Қазір де қыздардан тұлымды көріп жүрміз. Қазақтың қыздарына тұлым ерекше жарасып тұрады. Өкініштісі, мұны талайлар бізге бейнебір Батыстан келгендей қабылдап, бар жақсы бізге тек солардан жеткендей көріп жүр. Бұл да ғасырдан ғасыр өтіп келе жатқан өз ата-бабамыздың ғұрпы екенін біліп жүргеніміздің артықтығы жоқ деп ойлаймын.

  Зейнеп АХМЕТОВА

Суреттер: Интернеттен алынды.

Дүкен аралауда алданып жүрген жоқсыз ба?

Дүкен аралауда алданып жүрген жоқсыз ба?

Үлкен дүкен, супермаркет, гипермаркетке бара қалсаңыз, керек-жарақпен қоса, аса қажетті емес дүниелерді ала келесіз бе? Нәтижесінде босаған әмиян не сапасы күмән тудыратын азық түлікке тап боласыз.

«Сонша ақшаға не алдым?» деген сұрақ туындап, кассир ұсынған чекті мұқият қарап шықпас үшін дүкен аралауды қалай үнемді етуге болады? Біз ұсынар бірнеше ережені есте сақтай жүріңіз.

1. Үлкен дүкен желілерінде тауарларды өзіндік орналастыру тәртібі бар. Мұның бәрі сатып алушы көбірек ақша қалдырып кетуге бағытталғанын білесіз бе? Ең қажетті тауарлар, міндетті түрде дүкеннің ортасында не соңында тұрады. Бұл сіздің қажетті тауарды іздеп, дүкенді толық айналып шығуыңызға бағытталған. Ал, жол-жөнекей көзге түскен аса қажет емес тауарлардың арбаңызда жататыны белгілі.

Дүкен аралауда алданып жүрген жоқсыз ба?
2. Кассада кезекте тұрсаңыз, сырты көздің жауын алатын әдемі қораптармен қапталған майда-шүйдеге көзіңіз түседі. Әдетте мұндай тауарлар арбаңызға қалай сүңгіп кеткенін өзіңіз де байқамай қаласыз.
3. Дүкенге жаңа түскен тауарлар, ереже бойынша, сөренің арт жағында жатады. Ал қол жететін, алдыңға қатарда сақтау мерзімі аяқталуға жақын қалған тауарлар тұрады. Әрине ешкім де майда жазулы мәтіндерді мұқият оқып тұрмайды. Сондықтан тауар аларда сақтау мерзіміне көз қырын сала жүріңіз.
Дүкен аралауда алданып жүрген жоқсыз ба?
4. Үлкен дүкен желілерінде баға көрсеткіші уақтылы жаңартылмай қалған не адасып кеткен жағдайлар жиі болады. Алған затыңыздың бағасы кассаға барғанда сіз ойламаған бағадан жоғары боп шығуы да сол себепті болады. Мұндай жағдай орын алмас үшін штрих-код сәйкестігін тексеріңіз не арнайы қондырылған сканерлер арқылы тексеріп алуыңызға болады.
Дүкен аралауда алданып жүрген жоқсыз ба?
5. Көлемді тауар аларда мына бір қулыққа назар аударыңыз: дүкенге сүйрете кірген арбаңыз не себет толғанша, «алынатын зат қалып кетпеді ма екен» деген оймен дүкенді бірнеше рет айналасыз. Ол кезде көз тоймай, бірнеше артық заттарды алып шығуыңыз бек мүмкін. Аса қажетті тауарларға қосымш шығын жұмсамас үшін көлемі кішкентай арба не себетті таңдаңыз.
Дүкен аралауда алданып жүрген жоқсыз ба?
6. Көптеген дүкендердің ішіде дайын тағамдарды сататын не сол жерде пісіріп сататын бөлімдер бар. Олардың иісі мұрныңызды жарып, айналып өте алмай қаласыз. Сондықтан дүкенге аш баруға болмайды. Гипермаркетке келген аш адам мен тоқ адамның арасы мыңдаған теңгелермен өлшенеді.
7. Тағы бір «психологиялық» айла – 9 санымен аяқталатын баға көрсеткіштері. Мысалы, 149 теңгеден сатылатын мандарин 150 теңге тұратын мандариннен әлдеқайда арзан көрінеді. Демек, ұтымды, сатып алу керек! Адам психикасы солай және дүкен менеджерлері оны тиімді пайдалануда.
8. Бәріміз де жеңілдіктермен сатылып жатқан тауарларды алуға құмармыз. Бұл шынында да өте тиімді. Алайда, акция – алдамшы бағалар арқылы тұрып қалған, сұранысқа ие емес тауарларға сатып алушыларды тарту жолы екенін ұмытпаңыз.
Дүкен аралауда алданып жүрген жоқсыз ба?

Егер артық ақшаңыз шығындалмасын десеңіз, осы ережелерге назар аударыңыз және дүкенге аттанар алдын қажет заттардың тізімін құрып алыңыз. Алынатын заттың бағасын шамамен мөлшерлеп, соған сай ақшаны алып барыңыз, артығын үйде қалдырыңыз. Тағы бір мәселе, ақшаны банк карточкасы арқылы есеп айырысқаннан гөрі қолма-қол төлем жасаған сатып алушыға әлдеқайда тиімді. Көзіңізге көрінбей тұрған ақшаны шамадан тыс көп жұмсап жіберу ықтималдығы бар. 

Суреттер: Интернеттен алынды.

Баяғыда…

Баяғыда...

Жаз айы жай басса, ырғала,
Шақ келсе, сезімдер гүл атқан.
Есіме түседі бір бала,
Бір кезде біреуді ұнатқан.

Ол ару пәк еді, ерке еді,
Ал, әлгі ұл ұялшақ қыз десе.
Сол күндер ғажайып ертегі,
Ертекті жарар ед үзбесе.

Көзіне қарайтын қорғана,
Көздері ең нұрлы болатын.
Мектептен қызды емес, сол бала,
Құрбысын шығарып салатын.

Әлгі қыз сыр бермес болса да,
Қызғансын дегені-ау шамасы.
Қыз жайлы жыр жазды қаншама,
Апта мен аптаның арасы.

Сол кезде екеуі нешеде?
Көрген кез «Махаббат бекетін».
Кездесіп қалса егер көшеде,
Жай ғана бас изеп өтетін.

Қанатын кең жайған құстардай,
Жыл өтті…
Ол жағын тізбелік.
Сол қызға сөз айтпай, тіс жармай,
Мектепті бітірді, күз келіп.

Ол да бір құлыны-ау көгеннің,
Сол ару ойынан шықпады.
Алғашқы махаббат дегеннің
Не екенін алғаш рет ұққаны.

Жол бөлді сезімін таса ғып,
Сөз айта алмауы үшін-ді.
Көзінен ып-ысқтық жас ағып,
Енді оны көрмесін түсінді.

Содан-соң қадамын баста алға,
Сол ару кетті оны ақын қып.
Сүйдің бе, ешқашан жасқанба,
Махаббат талабы – батылдық!

Балалық ең таза қайнар-ды,
Қайнарды бөгеді бұл әлем.
Сол ару өлеңге айналды.
Сол бала біреу емес,
Мына Мен!…

Баяғыда...

Өлеңді жазған: Азамат Тасқараұлы

Сурет: Интернеттен алынды.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!

Ұйықтар алдында асқазанға ауыр болатын тағамдардың бары бұрыннан белгілі. Бірақ, қандай тағамдар?

Түн ортасында тоңазытқашқа жақындамай тұрып, қандай тағамдардан жатар алдында бас тарту керек екенін біліп алған жөн.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!1. Өте майлы тағамдар

Өте кеш даярланған кешкі асты ішерде немесе түн ортасында тістей салуға майлы тағамдарды тұтынбаңыз. Картоп фриі, пицца сияқты тағамдар кешке қарай жеуге тыйым салынған тағамдар қатарына кіреді. Сонымен қатар, түн ортасында сары май, ірімшік сияқты тағамдардан да бас тартыңыз. Өйткені, бұлардың құрамындағы май қабаттары сіз ұйықтап жатқанда денеңізге жиналады.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!2. Қант қосылған дәнді тағамдар

Қант қосылған дәнді ботқалар барлық жанға ұнайтын болар?! Кейбір жандар тіпті дәнді дақылдардан жасалған ботқаны кешке қарай тұтынғанды ұнатады. Әрине ол жақсы, дегенмен, уақыты мен құрамын дұрыс таңдай білу керек. Сұлы жармасынан жасалған ботқаны тек таңертеңгі не түскі асқа ғана тұтыныңыз. Кешке одан бас тартуды үйреніңіз.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!3. Ащы тіскебасарлар

Кешкі астың құрамында ащының болмағанын қадағалаңыз. Ащы бұрыш қосылған тағам ұйқыңыздың сапасын бұзады және ішіңіз кеуіп, асқазанда қыжыл пайда болады.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!4. Кофеин қосылған тағамдар

Егер ұйықтап кетуіңіз қиын болса, ұйқыға жатар алдында құрамында кофеин бар тағамдарды тұтынбаңыз. Өздеріңіз білетіндей, кофе не шай (соның ішінде көк шай) кофеинге өте бай. Құрамы кофеинге бай азық-түлік те аз емес. Қара шоколад – ағза үшін өте маңызды және пайдалы тағам болғанымен, түн ішінде тұтынатын тағам емес. Себебі, ағзаға түскен көп мөлшердегі кофеин қажетсіз сергектік сыйлап, тез ұйықтап кетуіңізге кедергі келтіреді. Салмақ қосуыңыз да мүмкін.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!5. Ет

Үстел басына кеш отырып қалсаңыз, дастархандағы еттен, ет қосылған тағамнан бірден бас тартыңыз. Асқазанда ұзақ уақыт қорытылатын бұл тағам түрі де ұйқыңыздың тыныш болуына кедергі келтіреді және таңертең асқазаныңыз ауырлап, ауырып оянасыз.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!6. Бұршақ тұқымдастардан жасалған тағамдар

Ия, ғалымдардың келтірген дәлелдері бойынша, бұршақ тұқымдастардан жасалған тағамдар денсаулыққа өте пайдалы. Алайда, бұл тағам түрін ұйықтар алдында асқазанға апаруға асықпаңыз. Өйткені, олар баяу қорытылады, асқазан ауырлап, түнімен дөңбекшіп шығуыңыз мүмкін. Ішіңіз де кебеді.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!7. Балмұздақ

Ұйқыға жатар алдында балмұздақтан мүлде бас тартыңыз, әсіресе шоколадты балмұздақтан. Құрамындағы қант пен кофеин ұйқыңыздың тыныштығын кетіреді, артық салмақтың туындауына сбепші болады.

Ұйықтар алдында ұмытпаңыз!

 

Суреттер: Интернеттен алынды.

Әр нәрсе өз уақытымен…

Әр нәрсе өз уақытымен...

Қазақ халқы әу бастан-ақ балаларын әдемі, бойына қонымды етіп киіндіріп, сәндік бұйымдарға көп мән берген. Өйткені балаға тікелей қадалатын жанар, көздегі назар күші алдымен киімге, әшекей заттарға түседі. Кейде өте әдемі балаға жөнсалдау, қоңырқай, жұпынылау киім кигізіп қоятын да болған. Қазір, Құдайға шүкір, ақшаң болса, бала киімінің небір түрін таңдап алуға болады. Бірақ кейде орынсыз шектен шығып та жүрміз. Олай дейтінім, 6-7 жасар бүлдіршін қыздарға үлкендер киетін сәнімен тігілген кеудесі кереқарыс ашық, жеңсіз қымбат көйлек, шынтағына дейін капрон қолғап кигізіп жүрміз. Ол аз болса, шашын бойжеткендерше төбесіне түйіп, ерніне – далап, қабағының үстіне – жылтырақ бояу, бетіне грим жағатын әдет шықты. Мұны кез келген той-думанда, балалардың концерттерінде көруге болады. Титімдей кезінен бояу жағылған соң, 16-17 жасқа келмей-ақ терісі ескіріп, олар табиғи нәзіктіктен айырылары анық. Әр нәрсе өз уақытымен, жолымен ылайықты. Жас балалардың бейкүнә періште қалпына, Алла жаратқан пәктігіне ерте қол сұғудың қажеті бар ма?! Қызық үшін басқадан ерекшеленіп, «мәдениетін» көрсету үшін кішкентай өрендерді жасандылыққа үйреткеннен не ұтамыз? Әсіресе жас ата-аналар осыны бір сәт ойлаулары керек-ақ. Айтпай кетуге болмайтын тағы бір мәселеге тоқталғым келеді. Бүгінде қасиетті ислам дінін бетке ұстап, қазақтың табиғатында болмаған, салтында кездеспеген арабтардың хиджаб деген киімі жайлап бара жатыр (бұл – үлкен тақырып, бөлек әңгіме). «Бояушы «бояушы» дегенге сақалын бояйды» дегендей, басқамыздан «артық» мұсылман екенін көрсеткісі келген қыз-келіншектер өздерінің тұмшаланғанын аз көргендей, 4-5 жасар кішкентай қыздарына да хиджаб кигізетін болды. Байғұс бала не адымдап жүре алмайды, не асыр салып секіре алмайды. Арқа-жарқа ойнап жатқан балаларға мөлие қарап, шұбатылған қара көйлекке шырмалып тұрады. Әрине, ата-ана өз баласын қалай тәрбиелеймін десе де, еркі біледі. Бірақ өз басым, өзі үшін шешім қабылдай алмайтын бейкүнә бүлдіршіннің қайталанбас балалық бал дәуренін ұрлап, «балалық шағың – патша тағың» деген бабалар даналығын аяққа таптауды мұсылмандық дей алмаймын. 

Әр нәрсе өз уақытымен...

   Зейнеп АХМЕТОВА

Суреттер: Интернеттен алынды

 

 

Адамдар шер тарқатқысы келгендей көрінеді…

Адамдар шер тарқатқысы келгендей көрінеді...

Қым-қуат өмір. Бәріміздің де иығымызда арқалаған көзге көрінбейтін бір-бір тіршілік қабы бар. «Жұмыс», «отбасы» деп жүріп, кейде айналаңда не болып жатқанына мән бере қоймайсың. Ағайын-туыстың өзімен анда-санда той-домалақта, жаназада кездесіп, бір жасап қалатының бар. Қалған күндері тағы да қарбалас тірлік мойын бұрғызбайды.

Бүгінде қарым-қатынастың орнын телефон алмастырды десек артық айтпаған болар едік. Кейде көп мәселе телефон арқылы шешіліп жатады. Телефон демекші, көп жағдайда қоңырау шалған адамдармен әңгімелесе қалсаң, тілші деп танығандықтан ба, ақтарыла сырын ашып, шер тарқатқысы келетінін байқайсың.

Кешегі күні қоңырау шалған келіншек жан толқынысын ақтарып, күйеуінің көңілдесі бар екенін айтты. Жылап, езіліп, егіліп, мұңын төкті.

Жанары семген зағип жан баспаханаларда дыбыс-жазбалы шығармалардың аз шығатынына шағымданды.

Жол апатына ұшыраған жан дәрігерлердің қызметіне көңілі толмайтындығын айтып, қамықты. Бүгінде оның бар ермегі – кітап оқу.

Әнебір күні көпбалалы ана хабарласып, қаржы тапшылығынан отбасының күйзеліп отырғанын жеткізді.

Көптен хабарласпай кеткен құрбым үйіме келіп, көз жасы көлдей боп алаяқтардың арбауына түсіп қалғанын айтты. Зейнетақы қорында жинақталған сомасын тұтастай алып беруге уәде еткен танысы 30 мың теңге ақшасын алғанда да, қарасын батырған. Бүгінде ұшты-күйлі жоғалған алаяқты қайдан іздерін білмей дал болып отыр.

Айта берсе, үйде де, қызметте де тығырыққа тіреліп, іште шемен бот қатқан сырын ақтарғысы келетін жандармен бетпе-бет кездесуге тура келеді. Олар жан толғаныстарын білдіреді. Ашпа¬ған сырын ашады. Ақыл сұрайды. Ақыл салады.

Адамдар шер тарқатқысы келгендей көрінеді...

Бұдан шығатын қорытынды: біздің қоғамда адамның жан-дүниесіне үңілетін, қажет кезде ақыл-кеңес беретін психология саласы жолға қойылмаған. Адамдар тұйыққа тап болғанда, қайда барып, кімнің көмегіне жүгіну қажет екенін білмейді. Кейде өзара дүрдараз адамдардың өзі бір-біріне қандай кінә артатынын айтып бере алмайды. Осындайда екі жақтың өкпе-назын тыңдап, татуластыратын араағайынның немесе психологтың көмегі қажет-ақ. Тіпті әр адамға бір-бір психологтан келсе де, артық болмас. Адам факторы екінші кезекке шыққанда, проблемалар да көбейе береді емес пе?

Дария Ертайқызы

Суреттер: liveinternet.ru; 1day-blog.info

Созылған, жыртылған теріні емдеу тәсілі

Дүниеге ұрпақ әкелу – әйел өміріндегі ең сәулелі құбылыс. Алайда, көп келіншектердің екіқабат кезінде ішінің, төсінің терісі созылып, тіпті кейбірінде жыртылады. Терінің созылуына қарсы көптеген әдістер мен кремдер ойлап табылды. Сіз де үй жағдайында теріңіздің созылғанына қарсы қоспаларды жасай аласыз.

Созылған, жыртылған теріні емдеу тәсілі

Бұл крем бірнеше проблемаларыңызды шешеді:

  • Теріңіздің созылғанын (жыртылғанын) азайтады;
  • Сол жердің түсін білдіртпейді;
  • Жыртылған, созылған терідегі шұңқырларды азайтады;
  • Тері қабатының шымырлығын арттырады;
  • Емізулі кезде қолдана беруге болады;
  • Теріні қажетті дәрумендермен қамтамасыз етеді.

Керек заттар: бір түтік балалар кремі (немесе басқа кез келген крем), мумие.

Мумиенің таблетка түріндегісін емес, табиғи түріндегісін қолданыңыз. Дәріханалардан табасыз.

Созылған, жыртылған теріні емдеу тәсіліСозылған, жыртылған теріні емдеу тәсіліСозылған, жыртылған теріні емдеу тәсіліСозылған, жыртылған теріні емдеу тәсіліСозылған, жыртылған теріні емдеу тәсіліСозылған, жыртылған теріні емдеу тәсіліСозылған, жыртылған теріні емдеу тәсілі

  1. 2-4 грамм мумиені 1 шәй қасық қайнаған суда ерітеміз. Қоспасыз мумие тез ериді.
  2. Крем мен еріген мумиені араластырамыз.
  3. Дайын болған қоспаны таусылған креміңіздің ыдысына, соған құйып қойыңыз қойыңыз.
Дайын болған қоспаны күніне бір рет теріңіздің созылған жеріне жағып, сіңіп кеткенше ысқылаңыз. Ұйықтар алдында жағуға болмайды. Егер әсері тезірек байқалсын десеңіз, күніне бірнеше рет қайталап жағыңыз.
Суреттер: mumio.ru

Қазіргі көзмоншақтар қолдан жасалған

Әсілі бала қолды-аяққа тұрмай шырылдап жылағанда «тіл тиді ме екен…» деп жатамыз. Кішкентай баланың өңіріне «көз өтпесін» деп көзмоншақ қадап қоятынымыз бар. Жалпы, тіл-көз деген не? Көзмоншақ қайдан шыққан? Айдар мен тұлым деген не? Кекіл жайлы не білеміз?

Қазіргі көзмоншақтар қолдан жасалған 

Көзмоншақ тіл-көзден сақтайды

Қазақ халқы – ежелден ерекше балажан халық. «Балалы үй – базар, баласыз үй – қу мазар» деп, дүниесі түгел, қызығы мол базар секілді, балалы үйдің шаттық қуанышы да, байлығы да бала екенін меңзейді. «Артымда тұяғым қалсын, шырағым сөнбесін, түтінім түтеп, әулетім жалғассын» деп армандайды. Қазақтағы өте ауыр сөз – «қубас» атану. Сондықтан төрт құбыласын түгендейтін ұрпақтың өмірге келуін құдайдан құлшынып тілеген. Баласы қанша болса да көп көрмеген. «Бір қозы туса, бір түп жусан артық шығады» деп әр бала өз несібесімен келетінін айтады. Шындығында да солай, Жаратқан иеміз ешкімді үлессіз қалдырмайды. Ырымшыл халқымыз тіпті балаларының санын бадырайтып айтпаған. Біреу сұрай қалса, «4-5 жаман қара бар ғой» деп сырғыта салған. Сұраған кісі де ары қарай қазбаламайды екен. Ұрпағының көбеюіне, өсіп-өніп жетілуіне зор мән бергендіктен болар, балаға қатысты ырым-тыйым, дәстүрлер де жетерлік. Кейбіреулерін ғана атап айтсақ, кішкентай балаға тіл-көз тимесін, сұқ өтпесін, назар түспесін деп олардың баскиіміне үкі, жыланның қураған басын, көзмоншақ қадап, тұмар тағып қоятын болған. Көпшілік бар жерге апарғанда маңдайына күйе жағады. Балаға үкі тағу бүгінде жоқ деуге болады. Ал көзмоншақты қадап жүргендерді жиі кездестіреміз. Алайда қазіргі көзмоншақтардың бәрі қолдан жасалған. Дегенмен ақ ниет, ізгі тілекпен қолданса, оның да септігі бар. Ал шынайы көзмоншақ деген кез келген жерде жататын, оңай табылатын зат емес. Оны дария мен өзен-көлдердің жаға-жиегінен іздейді. Толқын ұрып шайып, жып-жылтыр болған кішкентай домалақ қарасұр немесе қара тастың бірнеше жерінде ақ дақтары болады. Мұндай тас адам көзінің ағы мен қарасының нышанындай болғандықтан былайғы тастардан өзгешеленіп, тылсымдау көрінеді екен. Сол ерекше тасты зергерлер шеберлікпен әдемілеп теседі де, ұл балалардың баскиіміне немесе киімінің өңіріне қадап қояды. Ал қыздардың көзмоншағын көбінесе күміске бекітіп, бұралмалы бау жасап сәндейтін болған.

Қазіргі көзмоншақтар қолдан жасалған

Жас балаларға қатысты «көз тию», «тіл тию», «сұқ өту», «аш кіру» деген сөздер негізсіз шықпаған. Әр адамның бойында әртүрлі деңгейде биоөріс, көзінде от болады. Қазіргі тілмен айтсақ, энергия, аура бар. Адамдар сәбиге ешқандай жамандық ойламаса да, көзіндегі назар күші балаға беріліп, кішкентай бала  оны көтере алмай, ауырып қалады. Қызуы көтеріледі, іші өтеді, құсады, жылап жүдей береді дегендей, балаға ауырлық түседі. Тәжірибелі әжелер мұндайда не болғанын бірден түсініп, баланы таза сумен ұшықтайды, тұзбен аштайды, адыраспан мен арша түтіндетіп аластайды. Қазір осындай ем-домды халық емшілері қайта жаңғыртып қолданып жүр. Бір таңғаларлығы, осындай ырымдардан кейін бала бірден жеңілденеді, Әжелеріміз немерелерінің маңдайына күйені де білгендіктен жаққан. Өйткені адамның көзі бірден балаға емес, маңдайындағы күйеге түседі де, көз өту қаупі әлсірейді. Үлкен аталар мен әжелер сәбиге өте еміреніп қарауға тыйым салған. Өздері немерелерін қанша елжіреп жақсы көрсе де, «ой, жаман, сұрың бар болсын…» деп еркелетіп жатады. Алты алаштың ардақтысы болған менің қайын атамның көзінің отты әрі жанарының тым өткір болғанын жұрт біледі, аңыз етіп айтады. Атам марқұм ешқашан балаларды сүймейтін, көзіне тура қарамайтын. Өте бір еркелеткенде «жақсы бала екен ғой өзі, адам бол» деп арқасынан қағып не басынан сипайтын. Тіпті өзінің жалғыз немересі Ержанды сүйген емес, тек маңдайынан иіскеп, бауырына қысып қана қоятын. Бұл атаның жас балаларды ұнатпағандығынан немесе қаталдығынан емес, «ауыртып алармын, зияным тимесін» деген аталық парасаты екен. Әлі күнге дейін ел ішінде үлкен кісілердің балалардың қолынан сүйіп, маңдайын иіскеп өз көңіл-ниетін білдіру сақталған. Осы күні кішкентай балаларын көтеріп базар аралап жүрген жас келіндерді көргенде жүрегім сыздап кетеді. Олар тым болмаса сақтану шарасын, ырымын жасамай, бейқам жүреді. Әсіресе Алматының «барахолкасы» мен көк базарында кім жоқ дейсіз?! Ондай жерлерде алуан ниетті, сан түрлі мінез-құлықты, неше түрлі биоөрісті пенделер бар емес пе?! Адамдар көп жиналған жерге баламен барғанда немесе базар аралағанда балаңыз ешқашан баскиімсіз жүрмегені дұрыс. Содан кейін жоғарыдағыдай орындарға барып келген соң, шаршады деп ұйықтата салмай, міндетті түрде суға түсіріп, жуындырып алған жөн. Әртүрлі себептермен шомылдыру мүмкіндігі болмаса, тым құрығанда беті-қолын жуыңыз. «Таза болсаң судай бол, бәрін жуып кетірген» деп халқымыз тегін айтпаған. Тіршіліктің төрт негізінің (ауа, су, от, топырақ) бірі саналатын судың қасиетін тәптіштеп айтпасақ та түсінікті…

 Зейнеп АХМЕТОВА

Суреттер: Интернеттен алынды

Қарындасым жылап тұрған сияқты…

Қарындасым жылап тұрған сияқты...

***

Мен ауылдан кеткен кезде көктем-тін,

Көңіл сонда шыққан және шектен тым.

Қарындас-бұлт мұңын шағып Алтайға,

Суық жасын тас төбемнен төккен түн.

 

Еншісіне бір жылулық тимеген

қоштасуды

О бастан-ақ сүймеп ем.

Лайсаң жолда жылай алмай тұрдым мен,

Жел ғана үнсіз бөрте сайда билеген.

 

Қарындас-бұлт, сені мұңлы демес ем,

Сол түні ауыр күрсініп ең неге сен?!.

…Біздің жақтың қалжыңы ащы, айтпақшы,

«Тақпағыңды қойсаш!..», – деді жеңешем.

 

Көктем еді…

Көктем деген шақ қана,

Үнсіз кеткем, кеткенім жоқ мақтана.

Өмір солай алғашқы рет бір шоғын,

Тастай салды жүрек дейтін мақтама.

 

Ауыл айын еске алам деп қияқты,

Жанарымнан жаһұт күндер жиі ақты.

Кәрі Алтайға мұңын шағып,

Мені ойлап,

Қарындасым жылап тұрған сияқты.

Қарындасым жылап тұрған сияқты...

Өлеңді жазған: Азамат Тасқараұлы

Жігіттердің қызбен танысқанда алғаш назар аударатын 10 пункті

Көшеде кетіп бара жатып, такси ішінде, қоғамдық көліктер ішінде, мерекелік жиындарда, ресторанда жігіт пен қыз кездейсоқ танысып жатады. Алғаш таныстықта жігіттің бар назарын өзіңізге аударғыңыз келе ме? Ендеше біз жүргізген сауалнама қорытындысына назар аударыңыз.

Сонымен жігіттер қызбен танысқанда алғаш назар аударатын 10 пункт:

1. Сыртқы келбет

Әрине жігіттер бірінші қыздың сыртқы келбетіне назар аударады. Оның ішінде:

  • Түрі (Бұл жағдайда бетіңіздегі тонна-тонна бояу сізге көмегін тигізе алмайды. Өйткені, жігіттер қыздың бетінен асқан сұлулықты іздемейді. Оларға қыздың сүйкімді, тартымды болғаны маңызды, оның ішінде көз бен жымиыстың рөлі басым)
  • Дене пропорциясы (Ия, бойыңыз ұзын немесе 90-60-90 болудың қажеті жоқ. Дененің бен бойыңыз бір-біріне сай болса, жетіп жатыр)
  • Шашы (Жігіттердің басым бөлігіне шашы ұзын қыздар ұнайды. Жәй ұзын болып қана қоймай, жібектей жалтырап, сіздің ажарыңызды аша түсуі керек. Ал, кей жігіттер бұйра шашты қыздарға ынтық.)

2. Тіл табыса алуы

Түріңіз бен мүсініңіз сұлу болмасын, шашыңыз да тақыр болсын, жігітпен тез тіл табысып, араласып кете алсаңыз, үнсіз тұрған сылқымдардан оза аласыз). Ол үшін:

  • Әзіл. Әзілді орынды жерде айта да білу керек және қабылдай да білу керек. Оны жігіттер жоғары бағалайды.
  • Қарапайымдылық. Өзіңізді жігіт алдында ақылды сөздермен көрсетіп, ұпай жинаймын деп ойлаудың қажеті жоқ. Ол кері әсерін береді.
  • Мөлшер. Тым көп сөйлеп кеткен қыздан жігіт тұра қашады. Сонымен қатар үнемі үнсіз қалуға да болмайды.
  • Көпшіліктің алдында өзін сенімді ұстай білу. Бұл көпшілік ішінде орын алған таныстыққа қатысты. Айналадағы адамдардан қысылып, сасқалақтап, өз ойын жеткізе алмай, дал болатын қызға жігіт мысқылмен қарап кетуі мүмкін. Бойыңызды тік, сөзіңізді нық етіңіз.
  • Сөз мәнері. Паразит сөздерді көп қолданатын қыздардың сөзі мағынасын жоғалтытын сияқты. Сондықтан одан тез арада арылыңыз. Ал, қыздың боқтағанына жігіттер үзілді-кесілді қарсы.

3. Киімі

Жігіттер үшін қыздың үстіндегі киімі қай бутиктен, қаншаға алынғаны, қай брендтікі екені маңызды емес. Жігіттерге маңыздысы – үстіндегі киімнің таза, жарасымды, қонымды болғаны. Әрине талғаммен, стилмен киіну де өте маңызды.

4. Қызығушылығы

Ән айту, би билеу, жүгіру, киім тігу, мысық асырау – жігіттерге маңыздысы бұл емес. Маңыздысы – өз өміріңіздің болуы, қызығушылығыңыз артқан сүйікті ісіңіздің болуы. Оның сізге не үшін керек екенін білу, ол туралы қызықты қылып, ашық айту.

5. Хабардар болуы

Қыздың кино әлемінде болсын, техника саласы болсын, соңғы жаңалықтардан хабардар болғаны жөн. Бұл – киноны жібермей, көруі керек деген емес, ол туралы ақпараттарға 2-3 минутын бөлсе болғаны. Әңгімеге арқау бола алатын әдеби кітаптарды да оқығаны жөн.

6. Түсінігі

Кейбір сөздерді өмірінде естіп көрмегендей шошып, жабайылық көрсетудің қажеті жоқ. Жігіттер аспанда қалықтап, арманымен өмір сүретін қияли қыздарды бағалай бермейді, реалист болу керек.

Сонымен қатар, балабақша ойынын ойнау да артық. Танысып, таныстықты ары қарай жалғастырғыңыз келсе, тағы да кездескіңіз келсе, ары-бері тартқыламай, телефон нөміріңізді қалдырыңыз. Ал, ештеңенің жалғаспағанын қаласаңыз, оны да ашық айтыңыз.

7. Жағдайы

Әрине өз нанын өзі тауып жей алатын, қызметі бар қыздарға кім қызықпасын?! Алайда, кей жігіттер қызметі бар, қолында қымбат ұялы телефоны бар, тіпті астында көлігі бар қыздарға көп мойын созады.

8. Сыпайылығы, жұмсақтығы

Адам мінезін, адамгершілігін  алғаш танысқаннан аңғара қою мүмкін емес. Тек дауысы, сөз мәнері арқылы бір жылылықты не керісінше дөрекілікті аңғаруға болады. Қыз неғұрлым сыпайы, сыңғырлы, жұмсақ дауыспен сөйлессе, жігіт ынтыға түсуі мүмкін.

9.  Жаман әдеттері

Темекі шегетін қызды жігіттердің бәрі дерлік, ұнатпайды. Сондықтан қызбен танысқанда онымен өткен бірнеше уақытта (жағдайға байланысты) темекі шегетін-шекпейтінін, ішімдікке қатынасын байқап қалуға тырысады.

10. Мақсаты

Бұл жерде сөз жігіттің мақсаты туралы. Жігіт қызбен түрлі мақсатта танысуы мүмкін: болашақ жарын іздеп, көңіл көтеретін жеңілтек қызды іздеуі де мүмкін. Қызды жігіттің көздегенімен сай келетін-келмейтін нысан ретінде бақылауы мүмкін.