Сіз үшін өмірдегі ең бастысы не? Көп адамдар осы тақілеттес сауалға сыйлвсу, денсаулық, қызықты жұмыс, көңілді жылылыққа бөлейтін үй, бос уақытыңның жеткілікті болуы деген сыяқты жауаптар береді. Әрине, солардың барлығы да бақытты болғысы келеді. Психотерапевт Рейчель Финци бақыт және бақытты адамдар туралы қызықты деректерімен бөліседі.
Көп жылғы зерттеу жұмыстарым мен психотерапевтік қызметтегі тәжірибемнің арқасында мен біздерді ненің бақытты ететіндігін және бақытты адамдардың өздерін қалай ұстайтындығына анықтап көз жеткіздім. Мен жыйнаған деректер сіздің көңіліңізге оптимизим ұялатып, бүгіннің өзінде сіздің бақытқа жетер жолдағы алғашқы қадамдарыңызды жасауға жетелейді деп сенмін.
1.Бақытты жандар эмоцияның барлық қырларын сынап сезіне алады
Әрбір секундта бақытты болуға тырысуды бүкіл мәтінді бас әріптермен теру немесе, өлеңді барқырап бар даусыңмен айтумен салыстыруға болады, бұндай әрекеттерде мән жоқ, әрі адамды мезі етеді.Өмір көптеген қыйындықтар мен ссынақтардан тұратындықтан, шынайы тірліктен байланысын үзіп алғандар ғана тұрақты түрде көтеріңкі көңілмен жайраңдап жүре алады.
Мысалы сіз қайғы кешіп отырғанда досыңыз келіп, сіздің қыйналысыңызға жанашырлық білгізудің орнына, көңіліңді көтер десе, сіз оны түйсіксіз деп санар едіңіз. Ал өзіңізге өзіңіз осындай болып көрінгіңіз келе ме?
Егер біз аяғымызға нық тұрып, бүгінгі күнде өмір сүріп және айналамыз бен ішкі дүниемізде болып жатқан өзгерістерді анық сезіне алатын болсақ, біздің көңіл күйіміз дәл сол сәтке сай дәрежеде болады. Бақытты адамдар айналада болып жатқан жағдайларға тез бейімделе алады, және жағдайдың өзгеруін қолма қол сезініп, сәтке сай әрекет жасай алады. Олар кейкейде көңілі құлазығаны, ызаланғаны, қорыққандығы үшін өздерін өздері жазғырмайды.
2. Бақытты болу үшін, сезімдеріңізді тәптіштеп жазып үйрену керек
Тіпті сізді қобалжытқан мәселе, оқиғаны еске алу сізді тітіркендіретін болса да, қағазға түскен соң ол іске жазғырып емес, қызығып қарайтыныңыз хақ.
Мысалы бір нәсеге ызаңыз келе бастағанын сезсеңіз, «ыза болуға тура келгендіктн, сол жайға ызаланып отырмын»,- деудің орнына, сол сәттегі көңілкүйіңізді жазып шыгуға тырысыңыз. Бұлай жасау бізді «ішкі бақылаушының» орнына жылжытып, не істеп не
қойғаныңды білгізбейтін, артынан сол істеген ісің үшін өкінішке ұрындыратын эмоциядан алыстата түседі.
3. Біздің әрқайсымыз бақытты әртүрлі бейнелеп,елестетеміз
Өзіңізді басқалармен салыстырмауға тырысыңыз. Сіз өзіңіздің күлегеш досыңызға ұқсап ән айтып, сақ-сақ күле алмайтын болғандықтан, өзіңізді бақытсызбын деп өзіңіз сендіргенге дейін, бақытсыбын деп сезінуге болмайды. Көптеген аламдар өмірге разы, бірақ онысын жариялап жатпайды. Бастысы өзіңді жақсы түсініп, өзіңе қандай нәрсе қуаныш сыйлай алатындығын білу.
4. «Жоғалтып алуды» елестету, өзіңді ойлағаныңнан гөрі бақыттырақ сезінуге мүмкіндік береді
Біздер өміріміздегі барлық игіліктер мен жақсылықтарды солай болуы керек деп қабылдауға бейімбіз. Өзіңіз үшін орыны толмайтын біреуден немесе, бір нәрседен айырылып қалғандығыңызды елестетіңізші. Әңгіме жұбайыңыз жайлы, немесе бір үй жануары, тіпті бір елеусіз зат шоколадыңызды жғалтып алу туралы. Жоғалтқаныңызсыз өз өміріңізді бүге-шігесіне дейін елесстетіп көріңіз. Бұл жаттығу сізге қолда барыңызды барынша бағалап, қадіріне жетуді үйретүге көмектеседі.
5. Ақшаны басқалар үшін жұмсай алсақ, біз өзімізді бақыттрақ сезінеміз
Бір зерттеудің қорытындысы бойынша, жылдық табыстарына алған бонустарын өздеріне емес, басқа біреулердің игілігіне (оның ішінде қайырымдылыққа) жұсаған қызметкерлер, ақшаны өздерінің игілігіне ұстаған қызметкерлерге қарағанда өздерін бақыттырақ сезінетіндігі дәлелденген. Екінші зерттеудін аясында зерттелушілердін бір тобына 5 доллардан, екіші тобына 20 доллардан таратып, 5 доллардан алғандарға ақшаны өздері устауына, 20 доллар алғандарға басқа жандардың игілігіне
жұмсауға тапсырма беріледі. Эксперимент аяқталған кезде ақшаны басқаларға жұмсаған топтың мүшелері алғашқыларға салыстырғанда өздерін бақыттырақ сезінгені анықталған.
БАҚЫТ ДЕГЕНІМІЗ – БІЗДІҢ ӨМІРМЕН ҚАТЫНАСЫМЫЗ, АЛ КЕЗ КЕЛГЕН ҚАТЫНАС КӨП КӨҢІЛ БӨЛУДІ, ҚАМҚОРЛЫҚ ЖАСАУДЫ ТАЛАП ЕТЕДІ
Біз айналадағыларымызға қолдағы барды бөлісе білсек, әсіресе басқаларға көмектесу туралы шешімді өзіміз қабылдаған болсақ, олармен қатынас орнатсақ, істеген әрекетімізден шыққан нәтижені көзбен көру мүмкіндігіне ие боламыз. Мысалы сіз қайырымдылық қоры арқылы бір жетімге силық берген болсаңыз, бұған қоса осы баламен хат арқылы хабарласып тұруды ретке келтірсеңіз сіз істеген сауапты істің мәні өсе түседі.
6. Бақытты болу әрекетте жатыр
Нейробиолог Ричард Дэвидсон, бақыт пен игіліктің кілті – ситуацияға көзқарасты өзгерту үшін саналы түрде белсенді әрекет жасауға шешім қабылдай білуде деп тұжырымдайды. Бақытқа қол жеткізу үшін, жаманшылықты көбірек ойлауға бейім келетін біздің табиғи болмысымызды есептей отырып, (біз қуаныш силайтын құбылыстардан гөрі, болып қалуы мүмкін деген қауіп қатерді көбірек күтуге бейім тұрамыз) саналы түрде еңбектенуіміз қажет.
Мүмкін бақыт деген ұғымды өз өзінен келетін табиғи құбылыс деп қарамай, оны жаттығу арқылы қол жеткізуге болатын әдет деп қабылдауымыз қажет шығар. Солай еткенде біз пайдалы әдеттерімізді дамыта түсуге және өзімізді бақыттырақ әрі бай қуатты сезінуімізге мүмкіндік берудің техникасын (тәсілін) игерген болар едік. Бақыт дегеніміз – біздің өмірмен қатынасымыз, ал кез келген қатынас көп көңіл бөлуді, қамқорлы жасауды талап етеді.
7. Бақыттың «базалық деңгейін» өзгертуге болады.
Кез келген аса күрделі позитивтік немесе, негативтік өзгерістерден кейін біраз уақыт өткен соң, біз өзімізге үйреншікті болып кеткен бақыт деңгейіне қайтадан түсеміз. Өзіміздің осы бір ерекшелігімізді білмегендіктен, біз басымызға түскен ауыртпалықтың себебін айналадағылардан, немесе сол кезде орын алған жағдайлардан іздейміз, нәтижесінде жұбымыздан ажырасамыз, жұмыстан кетеміз, оқуды тастаймыз., немесе сол кезде орын алған жағдайлардан іздейміз, нәтижесінде жұбымыздан ажырасамыз, жұмыстан кетеміз, оқуды тастаймыз., немесе сол кезде орын алған жағдайлардан іздейміз, нәтижесінде жұбымыздан ажырасамыз, жұмыстан кетеміз, оқуды тастаймыз. Осының барлығының орнына біз әріптестерімізбен қатынасымызды жақсартуға көбірек көңіл бөліп, істеп жүрген жұмысымызға бұрынғыдан гөрі жауаптылықпен қарап, білім алуға деген әрекетімізді түбегейлі жетілдіруге күш салғанымыз дұрыс болар еді.
Әрине, бұл әрекетіміздің барлығы, біз о баста жарымызды, жұмысымызды және алар білімімізді таңдауда қателеспеген болсақ, оның үстіне, түрткі боларлық жаңа бір дерек келіп түспесе, жүзеге асар еді.
Кез келген сәтте, егер сіз өзіңіздің эмоциональдық жағдайыңызға көңіліңіз толмайтындығын сезінсеңіз, жоғарыда айтылған пікірлердің негізінде өз бақытыңыздың «базалық деңгейін» өзгертуіңізге болады.