АЙҚАРАКӨЗ ЖАУАП БЕРЕДІ немесе КЛИМАКС

Сәлем, Айқаракөз!

Менің жасым 39-да. Төсек қатынасында болған жоқпын, әлі қызбын. Соңғы екі айда менің етеккірім келмей жүр. Менде климакс басталғаны ма? Мен енді бала туа алмаймын ба? (Айжан)

 

Жоғары дәрежелі гинеколог-дәрігер Айгүл Мейрамқызы жауап береді.

 

АЙҚАРАКӨЗ ЖАУАП БЕРЕДІ немесе КЛИМАКСКлимакс – ерлерде де, әйелдерде болатын құбылыс. Әйелдерде болатын климакс (менопауза)  – әйел ағзасындағы зат алмасулар мен кейбір мүше қызметтерінің өзгеруіне алып келетін жыныстық гормондар синтезінің тез арада құлдырауы. Әйелдерде қалыпты климакс 50 жастан асқан соң басталады. Бұл кезде етеккір келуін тоқтатады, бала көтеру мүмкіндігі шектеледі. Климакстың негізгі белгілері: тершеңдік, әлсіздік, бас ауруы, дененің лезде ысып, лезде сууы, қалтырау, ашушаңдық, ұйқышылдық, шыдамсыздық, ұмытшақтық, депрессия, қан қысымының артуы (гипертония),жүректің тарсылдауы.

Климакс басталған әйел еш кедергісіз жыныстық қатынасқа түсе береді және бұрынғыдай тояттау (оргазм) сезімін де алады. Тіптен климакс басталғанда әйелдің төсек қатынасындағы белсенділігі артуы мүмкін: «екіқабат болып қаламын» деген қорқыныш миынан біржола жоғалады.

Климакстың ерте келуі әйелдерде 37 жастан басталады. Бұл – бүгінгі таңда жиі кездесіп жүрген жағдай. Климакстың ерте басталуының бірнеше себептері бар :

–         гормонды дәрі-дәрмектерді көп қолдану;

–         ішкі секреция бездерінің бұзылуы;

–         гинекологиялық аурулар;

–         онкологиялық аурулар;

–         иммунитеттің тым төмендеп кетуі.

Айжан, сіздің етеккіріңіздің кешігуіне басқа да себептер әсер етуі мүмкін. Етеккірдің кешігу себептерін «Етеккірім неге кешікті?» атты жазбадан оқи аласыз. Әрине қорқынышыңыз орынды. Сондықтан гинекологқа қаралып, гормоныңызды тексертіңіз. Бәрінің анық қанығына жетіп, көз жеткізбейінше, асығыс шешім қабылдауды әдетке айналдырмаңыз. Жас ұлғайған сайын бала көтеру мүмкіндігі азаятынын ескеріңіз.

Сурет: anionzdorove.ru

Кіндік шешенің бала тәрбиесіндегі орны

«Жарыс қазан» қайдан шыққан?Кіндік шешенің бала тәрбиесіндегі орны
Ертеректе перзентхана болмағандықтан, әйелдердің үйде босанғаны белгілі. Келін толғатқан заматта әйелдер қазанға ас салған. «Қазан қайнағанша бала дүниеге келсін», «толғағы жеңіл болсын» деп қазан менен толғақты жарыстырған. «Қазан қайнағанша аман-есен босанып қалсын» деген тілек жатыр мұның астарында. Бір жағынан, жаңадан босанған ананың сорпа-суы, әрі қуанышқа жиналғандарға дайындалған ас деп қарауға болады. «Жарыс қазан» деген дәстүр осыдан шықса керек…

Тіліміздегі «қол-аяғын аман-есен бауырына алды», «аман-есен жеңілденді» деген сөздер келіннің дүниеге перзент әкелгеніне қатысты айтылған. Қазақ еш уақытта «туды» деп айтпаған. Бұл сөз аңға, малға, жан-жануарға қатысты айтылады. Жақсылық хабарды жеткізушілер «атұстар», «құрықұстар келді» деп – ұл баланың, «шай қайнатарың келді, үкіңді дайында» деп қыз баланың дүниеге келгенін жеткізіп, бір-бірінен сүйінші сұрасқан. Осыдан-ақ әрбір сөздің айтылатын жері болатынын әрі қазақ халқының тектілігін аңғаруға болады.

Кіндік шешенің бала тәрбиесіндегі орны

Қазақ халқында кіндік шеше ерекше орны бар өте қадірлі тұлға деуге болады. Баланың өзінің туған анасынан кейінгі ардақтап құрметпен қарайтұғын анасы – осы кіндік шеше. Келіннің бойына алғаш бала бітіп, «ақ алғысты» болып, жерік болып жүрген кезінен бастап, енелері балаға кіндік шешені іздеп, іштей таңдай бастаған екен. Ол аралықта «мен болайын» деп қолқа салушылар да көбейеді. Солардың арасынан енелер болашақ кіндік шешені өздері таңдаған. «Ой, ана пәленшенің мінезі биязы, өзі үнемі жайдары жүреді», «түгеншенің қолының ісмерлігі бар» деп келіншектердің жақсы қасиеттерін жинақтай келе, кіндік шеше алдын ала белгіленеді.

«Болашақ немереміздің кіндік шешесі өзің бол, ниетіңе жет» деп келіннің енесі қолқасын айтқаннан кейін кіндік шеше келінге қамқор болады. Ол аяғы ауыр болашақ анаға бойын күтуді, жүріп-тұруды, тіпті қалай тамақтану керектігіне дейін – барлығын үйретіп, іште жатқан шарананың өзіне әу бастан-ақ осылай қамқорлығын жасаған. Арасында үйдің тірлігіне де келіп көмектесіп жүрген. Бұрынғы кіндік шешелер келіннің босанатын күнін міндетті түрде білген. Өйткені «ай толғақ», «апта толғақ» деген сияқты босанғанға дейін болатын толғақтардың әр күнін санап, келіннің қай кезде босанатынын алдын ала болжап отырған.

Кеңес өкіметінің кезінде туылған балалардың барлығы деуге болады, өзінің кіндік шешесін білмеген. Өз алдымызға дербес мемлекет болмай тұрған жетпіс жылдың ішінде қазақ баласының кіндігін кім кеспеді дейсің… Қазақ «бала кіндік шешеге тартады» деп бекер айтпайды. Өйткені жаңадан шыр етіп жарық дүниеге келген баланың тірі тәнін қолымен ұстап тұрып, кіндігін кесу арқылы әрбір адамның бойында болатын биоөріс пен адам бойындағы қасиеттер белгілі бір мөлшерде балаға беріледі. Бала да бірден қабылдайды оны. Сондықтан баланың ата-анасына, ата-әжесіне тартпаған кейбір мінездері міндетті түрде кіндік шешесіне тартады. Кіндік шешені ардақтап, қадірлейтіні де, оған үлкен мән беретіні де сондықтан.

«Ой, ол пәленшенің кіндік баласы ғой, әне, мінезі аумай қалған» дегенді естіп жататынымыз сол себепті. Біздің қазақ халқының психологиясының, мінез-құлқының өзгергені, кәдімгідей басқа жаққа қарай ауыңқырап кеткені осы жетпіс жыл бойы кіндігімізді кім көрінгеннің кескендігінде жатыр ма деп те ойлаймын кейде. Бұл негізсіз емес. Өз басым, баламның кіндік шешесінің кім екенін білмеймін. Сонау 1968 жылдары перзентханаларда қазақ дәрігерлері, қазақ медбикелері бірлі-жарым ғана болатын.Әсіресе, Алматыда. Перзентханаларда көбінде кілең басқа ұлттың өкілдері істеді. Қазір бір қуанарлығы, аналар өз баласының кіндігін кім кескенін біліп жатады.

«Баламның кіндігін кескен адам» деп сый-сияпатын да жасап жатқанын көріп жүрміз. Бірақ олар – дәрігерлер, олар жас аналарды өздері босандырып, кіндігін өздері кесіп жатыр. Осы орайда «неге ұлттық перзентхана ашпасқа» деген ой мені жиі мазалайды. Ата-аналар өздері қалаған, өздерінің көңілдерінен шыққан, алдын ала сайлап қойған адамын перзентханаға апарып, арнайы медициналық бетперде мен халат кигізіп, неге кіндік кескізбеске, дәрігермен бірге жас босанған ананың жанында болмасқа?!

Дәрігер өзінің міндетін атқарса, ал кіндік шеше баланың кіндігін кессе… Кейбір дәрігерлер «олай етуге рұқсат жоқ, бала босанатын жерге бөтен адамды кіргізуге болмайды» деп жатады. Ал енді кейінгі кезде әйелі босанып жатқан жерге күйеулері камерамен кіретұғын бір «мода» шықты. Не күлеріңді, не жыларыңды білмейсің, «былай тұрыңызшы, түсіріп алайын» деп гинеколог дәрігер мен акушерлерді былай ысырып жүретін сорақы жағдайлар кездеседі. Сонда олар қалай кіріп жүр? Қалай кіргізеді оларды? «Бір аяғы – көрде, бір аяғы – жерде», адамнан адам шығып жатқан қауіпті сәтте күйеулері сол жерде жүреді. Жасыратын ештеңе жоқ, бұл – талай перзентханаларда болып жатқан нәрсе. Олай болса, неге кіндік шешені де кіргізбеске?

Дәрігерлерге мың да бір рақмет, ана мен баланың өміріне жауап беріп, олардың денсаулықтарының қауіпсіздігін мойнына алып жүр. Олар өз міндеттерін атқарып жатыр, ал кіндік шешелік парыз мүлде басқа ғой. Бүгінде өзін босандырып алған дәрігерді «кіндік шеше» деп қабылдап жүр, ол да – дұрыс. Бастысы, баласының кіндік шешесін біліп жатыр. Көп жағдайда баланың кіндігін кескен адам басқа болғанымен, мына жақтан ата-ене сайлаған кіндік шешесі гүлін көтеріп, перзентханадан кіндік баласын шығарып алып та жатады. Шындап келгенде, бұл көзбояушылық емес пе… Ырым етіп, ниет қылғаны жақсы шығар, бірақ шынайы болғанға не жетсін?! Кіндігін кеспей, сырттай сайланған кіндік шешелер баланың тәрбиесіне қандай қолғабыс беріп жатыр? Ешқандай.

Ары кетсе, жылына бір рет баланың туған күнінде сыйлықтарын әкеледі. Ара-арасында ойыншығын көтеріп келетіні болмаса, бәлендей жауапкершілікті сезінбейді. Ал бұрынғы кіндік шешелер баланың тәрбиесіне көп күш салған. Жас ана қол-аяғын бауырына алғанша, әбден үйренгенше баланы суға шомылдыру, керіп-созу, күту – соның барлығын енесінен бұрын кіндік шеше мойнына алып, өзі үйреткен.

Балаға қатысты өткізілетін қырқынан шығарудан үйлену тойына дейінгі барлық игі шаралардың басы-қасында кіндік шеше ең бір қадірлі тұлға болған. Баланың ата-анасымен қатар, кіндік шешеге көрсетілер құрметтің орны бөлек. Қыз алысып, құдандалы болып жатқанда да, ата-анасымен аты бірге аталып, кіндік шешеге төрден орын берілген. Кейін бала да ержеткенде «кіндік ананың парызы» деп өз парызын өтеп жүретін болған. Қазақ кіндік шешені осылай қастерлеген, дәріптеген…

БӨЛМЕ ГҮЛІН БАПТАҢЫЗ

БӨЛМЕ ГҮЛІН БАПТАҢЫЗ

 

Бөлме гүлдерінің ұзақ уақыт «ауырмай», жайқалып тұруының сыры неде деп ойлайсыз? Махаббатта. Гүлдермен де тірі жанмен сөйлескендей сөйлесіп, өз ілтипатыңды білдіріп, баптап, күтіп, махаббатпен қарап,  еркелетіп тұру қажет, олар да өздерінше қуана да, мұңая да алады екен. Және жақсылап баптауға тырысыңыз.

Бөлме гүлдерін күтудегі бірнеше кеңестерге назар аударыңыз.

Жарық. Гүлдер тікелей жарық түскенді «жақтыра бермейді».

Жел өті. Гүлдер жел өтінде (сквозняк) тұрып қалмауы керек. Жылы дымқыл топырақ пен суық жел гүл тамырын тез шірітіп жібереді.

Жайлы орын. Гүл егілген құмыраны теледидардың, музыкалық орталықтың және сол сияқтылардың жанына қоймауға тырысыңыз, вибрацияның да гүлге кері әсері бар.

Жылу әсері. Егер пәтеріңізде жылу еден астымен жүргізілген болса, арнайы гүл құмыраларын қоюға арналған демеуіштерді (подставка) қолданыңыз. Гүлдерді жылу жүргізілген батарейкадан да алысырақ ұстағаныңыз жөн.

Белгі. Құмыраңыздың күнге қараған бетіне белгі қойып қойыңыз. Өйткені, гүлді көп айналдыру оның жайқалуына кері әсерін тигізеді.

Тыңайтқыш. Тыңайтқыштарды уақтылы сеуіп отырыңыз және гүліңізге арнайы сай келетін тыңайтқышты пайдаланыңыз. Ол үшін гүл өсіруші мамандардың көмегіне сүйеніңіз не тыңайтқыш салынған қорап сыртындағы нұсқаулықпен танысыңыз.

Салмақ. Жапырағы үлкен бөлме гүлдерін төменге, еден үстіне қоюға тырысыңыз. Салмағын көтере алмай, морт кетуі мүмкін.

Суару. Гүлді таңертең суарып отырыңыз, бұл – қолайлы уақыт. Әрине сатушының кеңесіне де құлақ асқаныңыз жөн.

Ауру. Гүлдердің жапырағы бірден қурап, сынғыш келсе, ауруға шалдыққаны. Ол жағдайда мамандардың көмегіне сүйеніңіз.

 

ҰЛТТЫҚ ПЕРЗАНТХАНА АШАТЫН КЕЗ КЕЛДІ

ҰЛТТЫҚ ПЕРЗАНТХАНА АШАТЫН КЕЗ КЕЛДІ

Қазақ дейтін халықтың тарихы мен үлгі-өнегесі ұшан-теңіз, інжу-маржан секілді. Біздің халықтың әрбір кішкентай ырымы мен тыйымының астарында үлкен мән-мағына жатыр. Кез келген жөн-жоралғы жайдан-жай жасалмайды. Ғасырлардан бері жасап келе жатқан тектік қасиет деген тағы бар. Тектік қасиет ұлттық қасиетпен бірге өріліп, бірімен-бірі сабақтасып жатады екен.

  «Аққолды ана» деген кім?

Бұрынырақта қазақ ауылдарында келінді босандырып алатын қолы епті әрі шипалы, есімдері ел аузына ілінген апалар болған. Ауыл адамдары оларды «ақжарқын ана», «аққолды ана» деп құрметтеген. Олай болатыны, кей жағдайда бала теріс келіп, жас ана босана алмай, қиналып қалатын сәттер болады. Сондай қауіпті алдын ала біле қойған сезімталдығы үшін әрі ондай қысылтаяң шақтан ананы да, сәбиді де аман алып қалғаны үшін ондай апаларды «аққолды ана» деп атаған. Қолы епті «аққолды аналар» бала дұрыс келмеген жағдайда қойдың жақсылап жуылған ұлтабарын қолына киіп, теріс келген баланы оңына                                                                                                                                                                         

келтіріп, келінді солай босандырып алған. Бір таңданарлығы, ұлтабар – жаңадан сойылған қойдікі әрі жасанды зат емес, «табиғи қолғап» болғандықтан, анаға да, балаға да зияны тимеген. Біздің халықтың кемеңгерлігінің бір ұшы осындай көп білетіндігінде жатса керек… «Аққолды аналарымыздың» көрегендігі, даналығы сол – толғатып жатқан келіннің аузына тары салған екен. Белі үзіліп кетердей бебеулеп, ащы толғақтан әлсіреген келінге тары әрі нәр береді, әрі тарыны қышырлатып шайнау арқылы жақтың қарысып қалуынан сақтаған. Тарыны құшырланып шайнаған келін дауысын шығарып айғайлай да алмаған, ал айғайлап-ойбайламаған адамның күш-қуаты да кемімейді. Бұл бір жағынан, дәтке қуат болса, екінші жағынан тыста жақсылық күтіп жүргендерді үрейлендірмеудің амалы деп білген. Міне, осының өзінде ғана қаншама тәрбие жатыр.

Бір қызығы, «ақ қолды ана», «ақжарқын ана» атанған ол кісілер ешқашан кіндік шеше болуға таласпаған. Олар тек қана өздерінің міндеттерін атқарған. Ана мен баланың жағдайының жақсы болуын, сәбидің аман-есен дүниеге келуін, сонымен қатар туытпен бірге болатын әртүрлі анау-мынау қауіп-қатерлердің болмауын, тіпті босанғаннан кейінгі күтіну жолдарын осы «аққолды аналар» қадағалап, ем-домын жасап, жас анаға ақыл-кеңестерін айтып отырған. «Аққолды» аналар – бүгінгі тілмен айтқанда, әйелдер дәрігері, яғни баланың өмірге аман келуіне үлкен жауапкершілікпен қарайтын адамдар.

 Зейнеп АХМЕТОВА

сурет: mama.ua

Адам қуатты табиғаттан алады

Адам қуатты табиғаттан алады
Бұл біз үшін жаңалық емес, бұрынғы өткен аналарымыз келіндерін табиғаттың өзімен тәрбиелеп, сол арқылы ұрпағына қамқорлық жасаған. «Шырағым, заңғар тауға қара, немеремнің өресі биік болсын. Жазық далаға, көкжиекке көз жібер, немерем кең пейілді дарқан болсын. Жайнаған гүлге қара, жайқалған көкорайға назар аудар, сәбиің шырайлы болады. Бұлақтың көзін аш, бала қайырымды, мейірімді болады» деген секілді ақыл-кеңестерін айтып, жас келіннің табиғатты қастерлей түсінуге, жақсы қасиеттерді жаратылыстың өзінен үйренуге баулыған. Ой жіберіп қарасаңыз, көңілі күпті аяғы ауыр әйел түгілі, былайғы адамның өзі бір сәт тауға көз жіберіп қарағанда ойы биіктеп, көңілі өседі. Сол секілді жазық далаға, сағымданған көкжиекке көз салсаң, жан сарайың кеңігендей болады әрі адамның көру қабілеті артады.
Көңіліне түйгені мол көргенді енелер келіннің айы-күні жақындағанда далаға алып шығып, аяғын жалаңаяқтап таза жермен жүргізеді. «О, кеудесі түкті қасиетті Жер-ана, өзің медет бере гөр! Перзентіңді пәле-кесірден сақтап, бойын жеңілдете гөр!» – деп тілек тілейді екен. Мұны негізсіз деп айта алмаймыз. Өйткені адамның денесіндегі артық энергияны, сыртқы әсерден бойға сіңген былғаныш күштерді жер өзіне тартып алатыны дәлелденген. Найзағай түскен, электр тоғы соққан адамды жерге көміп емдейтіні сондықтан. Оның үстіне жалаңаяқ жер басып жүргенде табандағы нерв нүктелерінің қызметі артып, адамның денсаулығына жағымды әсер береді. Қазір емшілердің емдеу тәсілдерінде табиғаттың өзінен, яғни науқасты күннің нұрынан, айдың сәулесінен, оттан, судан, жерден күш алып емдейтіндер жайлы жарыса жазып, жар салып жатады. Бұл да қазаққа таңсық емес. Қолында аяғы ауыр келіні бар қамқор ене ай сүттей жарық түнде келінді ай сәулесінің астында серуендетіп, ғарыш күшінің әсерін дарытқан. «Бала айдай сәулелі, айдай көпке ортақ, білікті болсын» деп тілепті. Келінді ай жарығында суға түсіріп «бала судай таза, судай тұнық, судай қажетті болсын» деп тілеген. Іле-шала маздап жанып жатқан отқа жақындатып «бала айналасына оттай опалы болсын, оттай мейірімді, оттай күшті болсын» деп жас келіннің көңілін жақсылыққа жетелеп, жігерлендіріпті. Суық пен ыстықты кезек алмастыру арқылы денеге күш-қуат беруді ата-бабаларымыз бағзы заманнан білген…

Зейнеп АХМЕТОВА

 

Кішкентай сөмкенің үлкен тарихы


Сөмке — әрбір нәзік жандының айнасы. «Әйелдің аяқ киімі мен сөмкесі қымбат болу керек» деген қатаң қағиданың сан ғасырлар бойы сақталып келуінің себебі де сондықтан.

«Louis Vuitton» бренді қазіргі таңда сөмке шығару индустриясында бірінші орынға ие. Оның тарихы тым әріден бастау алады. Сөмкенің шығарылу тарихын сөз етпес бұрын, есімі брендке айналған Луи Виттонмен жақынырақ танысып алайық.

Луи Виттон 1821 жылы Франш-Конте қаласында туған. 1837 жылы 14 жасқа толған Луи табыс табу мақсатында Парижге жаяу аттанады. Тіршілігі қайнаған Парижде Луи Виттон сандықшының көмекшісі болып қазметке орналасады. Луи Виттонға, ол ойламаған атақ пен дәреже, ІІІ Напалеонның жары Евгенияның «LV»сүйікті сандықшасына айналған кезде келеді. 1854 жылы сандық жасаушы Париж қаласының орталығынан чемодан дүкенін ашады. Дүкенде тек Луи Витонның қолынан шыққан чемодандар сатылған.

Әйгілі Луи Витонның ұлы Джордж пен Гастон Витондар — әке ісін жалғастырушы мұрагерлері. Олар «Louis Vuitton» маркасының кең етек жаюына ықпал жасайды. Әке ісін 42 жылдан соң жаңа бағытта жасап шығаруға атсалысады. Джордж шығарған сөмке фирманың бүгінге дейін марканың төлқұжатына айналып кеткен. Бірнеше жылдар бойы аталмыш брендтің өнімдері Еуропаның дүкендерінде ғана сатылды. 1987 жылы брендтің атауымен шыққан холдинг жұмысын бастайды. Олар да сөмке өндіру ісімен және алыс-жақын сырт мемлекеттерге экспорттаумен айналысады.

Бастапқыда фирма өнімдерін тек аристократтар мен байлар пайдаланған. Ал қарапайым халық бұл астамдықты өздеріне сыйлай алмайды. Себебі, Луи Виттон шығарған өнімдердің бағасы тым қымбат. Түпнұсқасын қазірдің өзінде кез келген тұтынушы ала алмайды. Ал көшірмелерінің сапасы сын көтермейді.

Кезінде Луи Виттон шығарған сөмкені әйгілі киноактриса Одри Хепберн, сән шығарушы Коко Шанельдің өзі, модель Твигги тапсырыспен тіккізген. Қазір де Голливудтың біршама жұлдыздары бұл сөмкелерді жанына серік етіп алған.

Түрлері:

1932 жылы вино сатушылар арнайы сөмкеге тапсырыс береді. Олар сөмкенің ішіне бірнеше бөтелке сыйымды болуын қалайды. Ұсынысты жерге тастамаған сөмке жасаушылар ішіне 5 бөтелкені сыйымды етіп «Noe» қапшық сөмкесін шығарады. Қапшық сөмкелер бүгінге дейін актуалдылығын жоғалтқан жоқ.

Кішкентай сөмкенің үлкен тарихы

Бір жыл өткен соң «Speedy» сөмкесі жарыққа шықты. Ол — жол жүруге арналған үлкен сөмкенің кішкентай көшірмесі. Одри Хепберн сөмкенің бұл түріне ынтық болғаны соншалық, өзі басты рөлді сомдаған «Шарада» фильмінде ұстап шығады.

Кішкентай сөмкенің үлкен тарихы

Кішкентай сөмкенің үлкен тарихы

1934 жылы Коко Шанель өзінің талғамына сай етіп, трапеция пішінді сөмкеге сұраныс білдіреді. Содан бері трапеция пішінді «Alma» сөмкелері де сән әлемін өзіне бағындырып келеді.

Кішкентай сөмкенің үлкен тарихы

 

«Луи Виттон» маркасының «Papillon» сөмкелері 1966 жылы жарыққа шығарылған. Ол көбелек пішінді, ұстауға ықшам, қос бауы цилиндр болып келген. Есімі белгілі Твигги бұл сөмкенің табынушысы болған деседі, сөмкені жарнамалауға Твиггидің өзі келісімін берген. Бұл сөмкенің ұстаушылардың қатары әлі күнге дейін сейіле қойған жоқ.

Кішкентай сөмкенің үлкен тарихы

1998 жылдан бастап бүгінге дейін Луи Виттон фирмасынан шыққан сөмкелер бүкіл әлемде сәндегі орнын ешкімге бермей тұр. Сөмкенің классикалық жанры деген атауға лайықты болып танылды.  Луи Виттон сөмкелерін шығарушылардың басты ұранына айналған мына сөз болды: «Әр чемодан ыңғайлы, көлемді болғанымен, жеңіл болуы керек».  Сөмкелер былғары терімен қарапайым матаның құрағынан тігіледі. Қоңыр түстің ашық және қошқыл түрлері араласқан, марканың белгішелерінің суреті салынған немесе торлы матадан барлық Луи Виттон сөмкелері тігіледі.

Қазіргі сәнқойлар Луи Виттонның «Speedy» сөмкесіне құмар. Оның артықшылығы: көлемі сыртынан ықшам болып көрінгенімен, сөмке ішінің кең болуында.

Сонымен қатар, «Луи виттон» маркасы әйелдер мен ерлерге арналған әр түрлі пішіндегі әмияндар мен чемодандар, сөмкелер мен блокноттарды, орамал және т.б. аксессуарларды шығарып жүр. Сөмке бүкіл әлемде сұранысқа ие.

Қазақстанда Луи Витонның дүкені жоқ, сондықтан түпнұсқаларын табу қиын. Ал көшірмелерін кез келген дүкеннен табуға болады.

 

Келінді күте алмаған күң етеді…

Келінді күте алмаған күң етеді...Келіннің мезгілімен тынығуына қамқорлық жасап, нәрлі тағамдарды, әсіресе ақ қосылған асты көбірек ішуін қадалаған. Баланың сүйегі шымыр, мықты болсын деп қызыл ірімшік жегізіп, арасында сағыз шайнатады. Қарағайсағыз, құмсағыз, жерсағыз секілді таза өсімдіктерден алынған ешбір қоспасыз, табиғи сағыздарды берген.

Сонымен бірге баланың көру, есту қабілеті жақсы жетілсін әрі тамағы бойына сіңсін деп келінге рауғаш, жуа, қымыздық, саумалдық, түйетабан секілді өсімдіктерді, қарақат, бүлдірген, мойыл, жидек секілді жемістерді жегізген. Келіннің өзін күтіп, таза жүруіне көп көңіл бөлген. Киікоты, көкемарал, жалбыз, шайшөп, жұпар сияқты хош иісті шөптердің қоспасымен жуынуға үйреткен. Үйге арша, адыраспан секілді емдік қасиеті бар өсімдіктерді түтіндетіп, іштегі баланың тыныс мүшелерінің сезімтал болуына әсері барын да білген. «Балаға жағымсыз, кесірі тиеді» деп келіншектің тіс тазалығына да көп көңіл бөліпті. Азанда және жатарда тұзды сумен немесе жоғарыдағы аталған хош иісті өсімдіктердің қайнатпа тұнбасымен ауызды шайқатқан.
Үлкен кісілер немерелі болуды аңсап күтумен бірге нәрестенің өмірге аман-сау келуін өздері де міндетті санаған. Қамқор ене келінге ауыр нәрсе көтертпей, шаң-тозаңы, күл-қоқысы бар жұмысқа салмаған. «Әлденеден шошып қалмасын» деп түнде далаға жалғыз шығармаған. Ұрыс-керіс, айғай-шу болып жатқан жерден келінді аулақ ұстаған. Оның көзінше кім-кімге де өрескел сөйлеуге, айғайлауға, мінез көрсетуге тыйым салған. Оның өзіне де «қарағым, дауысыңды көтеріп даурықпай, биязы, сыпайы сөйле, әйтпесе бөпеңнің мінезі шәлкем-шалыс, содыр болып қалады» дейді екен. «Келген кісіні есіктен қайтарма, «қырықтың бірі қыдыр» деген, қолыңнан дәм татқыз, ықыласын ал, шарапаты тиеді. Жас балаға зекіме, олар періштедей пәк, баланың мейірімі түссе бойың жеңілдейді. Итке «кет» деме, ол жеті қазынаның бірі, иесіне жақсылық тілеп жүретін берекенің күзетшісі» деген секілді қарапайым да астарлы кеңестерін беріп, келінді жағымсыз әдеттен сақтандырып, әдептілікке, кісілікке жетелепті. Сол арқылы іштегі балаға да тәрбие ұрығын сеуіпті.
«Келін жыласа, бала жасық болады» деп келінді жылауға жеткізбей, қас-қабағына қарап, әлдебір суық хабар болса естіртпей, кездейсоқ зардаптардан қорғапты. Келіншектің күйеуіне «қосағыңның аяғы ауырлады, салмағын өзің көтеріс» деп, оның азаматтығына сенім артып, міндет жүктеген екен. Бала көтерген болашақ ананы боқтап, ауыр сөз айту немесе қол жұмсау қазақта үлкен күнә саналған. Ондай парықсыздыққа барғанды бүкіл ауыл болып айыптап, қатты сынға алған, жазалаған.
Ертедегі ата-бабаларымыз жаратылысқа табына отырып, оны аялаған, табиғатпен үйлесімділікті сақтай отырып, сол табиғаттан көп нәрсе үйренген, жаратылыстың тылсым сырларын түсініп, танып-білуге құлшынған. Сол түсініп-түйсінгенін күнделікті тыныс тіршілігіне пайдаланған. Бүгінде ғылыммен қаруланған біздің үлкен сорымыз Табиғат-анадан бөлініп, ешбір құдіретке, тылсымға иланбай, «сенім» дейтін ұлы күшті тұншықтырып алғанымыз. Соның нәтижесінде ішкі жан-дүниеміз, ұлттық дүниетанымымыз лайланып, обалды түсінбейтін, сауапты жасай алмайтын, парызды өтемейтін, күнәні мойындамайтын, тіршілікке тәуба демейтін мәңгүрттік дертке шалдыққанымыз жасырын емес. Қаттырақ кетіп, ащылау айтып жатқан себебіміз тәрбие талғамын табиғаттан ажыратып, оқшау қарамасақ деген ойдан туып отыр.

Зейнеп АХМЕТОВА

ТЕРЛЕЙ БЕРЕСІЗ БЕ?

ТЕРЛЕЙ БЕРЕСІЗ БЕ?Денеден тердің бөлінуі – адам терісінде жүзеге асатын маңызды функция. Тер адам ағзасындағы артық сұйықтық болғандықтан, оның сыртқа шығуы – заңдылық. Бірақ, денеміздің көзге көрінер жерлерінен тердің тым көп мөлшерде бөлінуі ыңғайыссыздық тудырады. Тершең адамның бойынан тәулігіне 3 литрден 14 литрге дейін тер бөлініп шығуы мүмкін. Артық тердің шығуы жайсыздық қана емес, денсаулықта бір ақаудың бар екенін білдіреді.

Адам бойынан дене еңбегі кезінде және тағам қабылдаған кезде тер шығуы мүмкін. Психогендік тер адам қуанғанда немесе мұңайып, жылағанда, уайымға салынғанда шығады. Мұндай сәттерде көбнесе алақан мен табан терлеуі мүмкін. Дене еңбегі кезінде, жаттығу жасағанда, спорт залдарында жаттығушының арқасы мен шаш арасы терлейді.Ал тағам қабылдағанда, адамның ыстық тамақты қабылдауынан маңдайынан бұрқырап шығады. Алкоголь қабылдаған кезде де қызу адам көп мөлшерде терлейді.

Қалыпты мөлшерде тердің шығуы – ағза үшін пайдалы. Өйткені ол зат алмасу процессі болып табылады. Тер бүйректегі артық сұйықтықты сыртқа шығарып, тазартады. Тердің құрамы 99 пайыз судан, 1 пайыз органикалық (кератин, аминқышқылдар,сүт қышқылдары) немесе органикалық емес (май, кальций, натрий, темір, цинк) заттардан тұрады.

Тершеңдік жүйке жүйесі зақымданған адамдарда жиі кездеседі. Олар эмоцияға берілгіш келгеннен кейін ағза әр эмоциялық толғанысы кезінде терді шығарып отырады. Бұған бей-жай қараған жақсы емес. Емханаларда тершеңдікті аурудың алғашқы белгісі санап, дәрігердің көмегіне жүгінетіндер аз емес. Тершеңдік қант диабеті, инфекциялық ауру, семіздік, жүрек-қантамыр ауруларының ең алғашқы белгілері болып саналуы мүмкін.

Қолтықтың терлеуі

Көп адам гипергидроздың (тершеңдік) қолтық және табанда болуынан зардап шегіп жатады. Себебі, терлеген қолтық жағымсыз иіс шығарады. Қолтықтың терлеуіне көп жағдайда тар және синтетикалық киім себеп болады. Әрі бұл терлеу жыныс талғамайды. Әсіресе бозбала мен бойжеткен шақта жиі кездеседі. Балаларда байқалмайды. Қолтықтың терлеуі тұқым қуалаушылықтан да болады.

Не істеу керек?

Терлегеніңізді сезінсеңіз, душ қабылдауыңыз керек. Косметикалық дүкендерде сатылатын қолтыққа арналған дезодарантты 12 сағатта бір сеуіп отыруды ұмытпаңыз. Және әр кеште қолтықты жуғаннан кейін, 1шай қасық ас содасы мен 1шай қасық тұзды 200мл суда ерітіп, мақтамен қолтықты сүрту керек. Бұл қолтық гипергидрозын азайтады.

Алақан мен табанның терлеуі

Алақан мен табанның терлеуін акрогидроз деп атайды. Жүйке және жүрек ауруына шалдыққан немесе араққа құмар жандардың алақанымен табаны жиі терлейді. Эмоциясын іште сақтай алмайтын жандардың алақандары терлегіш келеді.Сапасы нашар, аяққа тар аяқ киімдер де аяқты терлетіп, жағымсыз иістің шығуына себепші болады.

Не істеу керек?

Терлегеніңіз сезілсе, алақан арасын ашып отыруыңыз керек. Дұрысы – қолды сабынмен жиі жуу. Аяқ киім таңдауда оны сапасы мен аяққа сыйымдылығын басты назарда ұстау қажет.

Тершеңдікті емдеу

Тершеңдіктен зардап шеккендерді емдеу ұзақ процесс, әрі одан құлан-таза айығып кету мүмкін емес. Бастысы, себебін анықтап, гипергидрозды жоюға күш салу керек. Дәріханалар мен косметикалық дүкендерде бұған түрлі өнімдер бар. Алайда оның бәрінің әсері қағазында жазылғандай емес. Тершеңдікті басу үшін құрамында валериан, бромид, Бехтерев микстурасы бар препараттар ұсынылады. Шатыраш (шалфей) тұнбасымен жуыну да тершеңдіктен құтылуға көмектеседі. Гипергидрозы асқынған адамдар арнайы терапиялық процедуралар арқылы оны бәсеңдетуге тырысу керек.

Дезодоранттар – парфюмериялық өндірісте кең шығарылатын өнім. Ол тершеңдіктен емес, жағымсыз иістен құтылуға көмек береді. Ал тер бөлінуді азайту үшін антиперспирантты пайдаланған жөн. Құрамында формальдегиді бар арнайы дәрі-дәрмектің де көмегі тиіп қалады.

Жеке бастың гигиенасын сақтап, спортпен шұғылдану, салауатты өмір салтын ұстау – ең тиімді, бар аурудың алдын алатын әдіс.

 Сурет: o-woman.ru

«Жеріктік тоқырау» немесе тектік сәйкессіздік

 

 «Жеріктік тоқырау» немесе тектік сәйкессіздікАна болып көрмеген тәжірибесіз келінге «жеріктіктің» мәнін түсіндіріп, жіліктеп ұқтыратын енелер бүгінде сирек. Бүгінгі келіндер дәрігер-кеңесшілерге жүгінеді. Дәрігерлер ғылыми тұрғыдан ақыл-кеңестерін айтып, арнайы дәрі-дәрмегін беріп, ай сайын тексеріп тұрады. Бұл – әрине, үлкен қамқорлық. Алайда әр адам – индивидиум. Оның жеке-дара, бөлек жаратылысы, өзгеге ұқсамайтын мінез-құлық, табиғи талғамы бар. Тіпті адамның дене бітімінің өзі қайталанбайды. Оған қоса, ғасырлардан бері жалғасып келе жатқан тектік (гендік) қасиет деген бар. Тектік қасиет ұлттық қасиетпен бірге өріліп жатады. Мұның барлығын ескермей, тек дәрігерлерге ғана көзсіз арқа сүйеудің нәтижесінде тәніміз бен жанымыздың өрістік қалауын өздігімізден ажырата алмайтын ішкі сезімдік тоқырауға ұрынғанбыз. Бұл ұлттық қасиеттерден ауытқуға әкелді. Кішкентай бір мысал келтірейік: осы күні «мынандай дәмге жерікпін» дегенді айтатын келін сирек. Есесіне, кез келгені тұздалған қияр мен капуста жеп, жеріктігін басады. Бұл нені көрсетеді? Бұл – жеріктік сезімнің тоқырауы, тектік сәйкессіздік.

«Көңілсізден көзсіз бала туады» деген бар. «Аяғы ауыр келін ашық-жарқын, көңіл күйі көтеріңкі жүрсе, толғағы жеңіл болып, аман-сау босанады, бала ерте ширайды» деуші еді әжелеріміз. Ұрпағының қамын ол өмірге келмей жатып ойлаған ақылды ене ауыл жастарын шақырып «келін көңілі» деп аталатын әдемі басқосуды жасап береді. Жастар әуелетіп ән салып, күмбірлетіп күй шертіп, қызық ойындар ойнап, жарасымды әзіл-қалжыңмен болашақ ананың көңілін сергіткен. Қазіргі ғылыми-зерттеу тәжірибелері жағымды сезімде жүретін ананың баласы мейірімді, сезімтал, кісіге жақын, үйірсек болатынын дәлелдеп жүр. Ал әжелеріміз мұның бәрін баяғыда оқымай-ақ білген ғой.

Тұңғыш баласына аяғы ауыр келіншек өзінің ана болатынын білгенімен, шын мәніндегі жүрек елжіретер шынайы аналық сезімді әлі түсінбейді. Бірақ оның бүкіл жаратылыс-болмысында өзгерістер жүріп жатады.

Айналаны қабылдауы басқаша бір ағысқа түскендей болады.Өзінен-өзі мазасызданып, сәл нәрсеге кейіп, болар-болмасқа тарылып, әр нәрседен секемденіп, бұрын өзіне тән емес күй таңдау пайда болады. Әлгі ақын-жазушылар асқақтатып суреттейтін алып-ұшқан жүрек қуанышы, ана болу мақтанышы, шынын айтқанда, алғаш бала көтерген әйелде бола бермейді. Неге десеңіз, белгісіздік – қашанда құпиялы, қорқынышты. Ал өмірге адам әкелу – әлемдегі ең қасиетті құбылыс. Сол үшін де әжелеріміз «екіқабат әйелдің бір аяғы – жерде, бір аяғы – көрде» деп, ана болу бақытының қасында толып жатқан қауіп-қатердің бар екенін айтады. Ұғымды енелер бұл жағдайды жақсы біледі, біледі де, келін мінезіндегі құбылып тұрған көрініске, аумалы-төкпелі жай-күйіне кешіріммен, жанашырлықпен қарап, бауырына тарта мейірім көрсетеді.

Сурет: sidimdoma.net

ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ СУСЫНДЫ ТҰТЫНБАС БҰРЫН БІЛІП АЛЫҢЫЗ…

ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ СУСЫНДЫ ТҰТЫНБАС БҰРЫН БІЛІП АЛЫҢЫЗ...

Заманауи тамақ өндірісі жыл сайын жаңа азықтарды шығарып келеді. ХХІ ғасыр адамына дүкен сөрелері  жер жүзінің түкпір-түкпірінен табиғи суларды, жерінде өспейтін тропикалық жемістер шырынын, қыстың көзі қырауда көкөніс пен жемістердің түр-түрін ұсынады. Бірақ соңғы кездері халық денсаулығына алаңдаушылық тудыртып жұрген химиялық қоспасы көп тағамдар көбейіп кетті. Солардың қатарында «энергетикалық» деген сипатқа ие сусындар бар.

Көз алдымызға сабақ үлгерімі өте жақсы студентті елестетіп көрелік. Емтиханнан бірнеше күн бұрын білімгер түн ұйқысын төрт бөліп, оған қызу дайындық жұмыстарын жүргізеді. Ұйқы көрмеген студенттің басы мең-зең болып, шәй мен кофе көмектеспейтін жағдайға дейін жетеді. Осы кезде «энергетикті көрмейсің бе?!» деген дос кеңесіне құлақ асқан студент «Диззи» сусынын сатып алады. «Энерджи» сусынын бірнеше ұрттаған соң студент басының шайдай ашылып, ұйқысының түбегейлі қашқанын сезеді. Адам белсенділігін мұншама арттыратындай энергетикалық сусынның құрамында не бар екен деген сұрақ туындайды….

МҰндай сусындар тек химиялық қоспалардан дайындалады: кофеин, карантин, таурин аминқышқылы, глюкоза, матеин, мелатонин және кей сусындарға гуарана тропикалық жемісін қосады. Енді құрамға енген бұл заттардың қасиеттеріне жеке тоқталайық. Кофеин жүрек қан тамыр жүйелерінің жұмысын жақсартады, әсерінен адамның ми қызметінің жұмысын жеделдетеді. Карантин адам ағзасындағы майды қышқылдандырады, нәтижесінде бұлшықеттер жиырылып, шаршау сезілмейді. Таурин аминқышылы медицинада жүрек ауруларын емдеу үшін пайдаланады. Бірақ,0,5 литр энергетикалық сусынға не себепті 1000 мг. таурин қышқылы қажет?! Оны көп мөлшерде қабылдау, керісінше кері әсер етеді. Глюкоза қанды көбейтеді. Бірақ дозасының тым көбеюі ағзаға қауіп төндіреді. Матеин – тропикалық жеміс ағашы, ол қарынның ашқанын білдірмейді. Мелатонин – денеге алдамшы күш беретін химиялық зат. Бұл қоспалардан кейін сусын көп мөлшерде газдалады. Газдың денсаулыққа зияныаз емес.

Дания және Норвегия елдерінің білікті дәрігерлері сусындардың сатылуына қатаң тыйым салған. Себебі оның құрамына кіретін  формацевтикалық қоспалардың мөлшері дозадан тым асып кеткен. Бұл адам денсаулығын түгел апатқа ұшыратуы мүмкін. Энергетикалық сусынды қабылдағаннан кейін алғашқы 3-4 сағатта адам өзін «қуатталғандай» сезеді. Бірақ сусын күшін жойғаннан кейін бас айналу, лоқсу, ұйқысыздық, соңынан барып күйзеліс мазалайды. Сусынды бір рет тартып көрген адам енді оның ырқынан шыға алмай қалуы мүмкін. Күніге екі бөтелкеден артық ішкен жанның терісі құрғап, шаш түсу байқалады. Уақыт өте келе қан қысымы жоғарылап, аяқ қолдар қалтырай бастайды. Соған қарамастан, адам диззи сусынын ішкісі келіп тұрады. Жанымен қоса, тәні де нәзік қыз балаларға бұл сусын тіпті зиян.

Қымбатты, айқаракөздіктер!Денсаулығымызға жауапты өзіміз екенін ұмытпайық! Егер энергетикалық сусынды татып көрмеген болсаңыздар, оны көруге әрекеттенбегендеріңіз абзал!

 Сурет: vesti.kz

ӘЙЕЛ КӨЗІ – ЖАН ДҮНИЕСІНІҢ АЙНАСЫ

ӘЙЕЛ КӨЗІ - ЖАН ДҮНИЕСІНІҢ АЙНАСЫ

 Сіздіңше, бұрылып бір қарағаннан ер адамдарды құлату үшін кірпіктерді жоғары қайырып, оны қағып отыру жеткілікті ме?! Қыздың тұңғиыққа толы көзінің тартымдылығына тек бояну емес, қабақ терісін күте білу, сақтау да әсер етеді.  Ол үшін не істеу керек? Күнделікті көзіңізге жаққан бояудан бірде-бір дақ қалдырмай, көздің бояуын сүртуге арналған лосьондармен  өшіріп отыру керек. Одан кейін жылы сумен жуу жеткілікті. Көзді орамалмен сүрткенде, қатты ысқылап сүрту көздің тым нәзік терісіне әжім түсіреді. Жеңіл қимылмен, салмақ түсірмей сүртіп алыңыз. Ұйықтар алдында көп мөлшерде су ішу – көз қабағын ісіріп жіберетінін де ұмытпаған жөн.

Көз сіздің шаршағаныңызды, ұйқысыздық пен мазасыз күйіңізді сөзсіз айтып беретін күшке ие. Қыз жанарынан әркез нұрдың шашылып тұрғаны керемет емес пе?! Ол үшін күн сайын ұйқы алдында зәйтүн майын жеңіл қимылмен қабақтың үстіне жағып отыруды әдетке айналдырыңыз. Кәдімгі азық-түлік дүкенінен алынған зәйтүн майын косметикалық шыныға құйып, жастығыңыздың астына салып қойыңыз. Бұл ұмытып кетпеу үшін маңызды.

Көздің әдемілігінде ұзын кірпіктердің маңызы басым. Кірпіктерім ұзын болсын десеңіз, оны да тамшы зәйтүн майымен сүртіп қойыңыз. Қасыңыздың артық қылшықтарын теріп отыруды ұмытпаңыз.

Міне, осы қағиданы берік ұстансаңыз, бояусыз-ақ көздеріңіз әдемі болады.

Сурет: klassledy.ru

Мәңгілік сәнге айналған қара көйлек


Мәңгілік сәнге айналған қара көйлек

 Егер қара көйлегіңіз коктейльді, қысқа, кешкі сәнге арналған болса, оның ешқашан сәннен қалмайтынын ұмытпағайсыз!

«Қысқа қара көйлек» осы күнге дейін сәнді, сексуалды, нәзік әрі әдемі болумен қатар, ол барлық уақытта ыңғайлы, стильді, бастысы сәнді болып келген.

Көйлек ұзындығы тізеге дейін келетін, иығы ашық, әйел бітіміне шақ болуы тиіс. Мұндай көйлек кез келген ханымның мүсінін мінсіз көрсетеді. Әрі көйлекті биік өкшелі аяқ киіммен де, бойшаң әйел жайлы табанмен де кие алады.

Егер қысқа қара көйлекті таңдау мүмкіндігі туып жатса, ең алдымен дене бітіміңізге сай келетінін таңдаңыз. Соңғы трендте болуы маңызды емес. Себебі трендтің дәурені өтіп кетсе, көйлек киілмей қалады. Көйлек неғұрлым қарапайым болса, соғұрлым әдемірек көрінеді. Егер оны кеңсеге киетін болсаңыз, қарапайым пиджакпен, аласа өкшелі аяқ киіммен кигеніңіз жарасымды. Ал театрға немесе кешкі асқа баратын болсаңыз, әдемі ақ түсті шәлі немесе орамалмен үйлестірген дұрыс. Кешкі салтанатты жиынға бару бақыты бұйырса, қара көйлекті әдемі аксессуар, мысалы маржан тасы бар түйреуіш немесе алқа таққаныңыз ұтымдырақ көрінеді. Аксессуарды тым көп, қатарластыра тағу ажарды қашырады… Сондықтан, бір ғана көзге көрінетін аксессуар тағынсаңыз жеткілікті. Салтанатты жиынға міндетті түрде биік өкшелі аяқ киім кию керек.

Тек әйелдің бойына біткен қыпша белді ерекшелеу үшін белдік қадауыңызға болады. Белдік тым жуан емес, белді барынша қысып тұрғаны дұрыс.

Қара түс денені кішірейтіп көрсетеді. Әрі көйлекті киетін бикеш бет-әлпетіне барынша назар аударуы керек. Себебі қара түсті көйлек әппақ, тегіс терілі денеде әдемі көрінеді. Шашты жайып немесе жоғарыға түю де образға жарасымдылық бере алады.

Бастысы, бұл көйлекті киген соң, иықты тік ұстап, жүрісіңізді мәнерлі етсеңіз, нәзік жанды арудың әдемі бейнесін ашқан боласыз.

Ал сіздің гардеробыңызда қысқа қара көйлек бар ма?! Ендеше, сатып алуға тырысыңыз!

Сурет: fammeo.ru

 

ӨМІРГЕ АДАМ ӘКЕЛУ – ӘЛЕМДЕГІ ЕҢ ҚАСИЕТТІ ҚҰБЫЛЫС…

  

ӨМІРГЕ АДАМ ӘКЕЛУ – ӘЛЕМДЕГІ ЕҢ ҚАСИЕТТІ ҚҰБЫЛЫС...

 Жеріктіктің құпиясы

Бойына алғаш бала біткен тәжірибесіз жас келіншек бұрын-соңды болмаған сезім-түйсіктерді басынан кешеді. Көңілінің неменеге соғып тұрғанын, тәбетінің қандай асқа ауатынын дөп басып айта алмай, не екенін өзі де түсінбей аласұрып қиналады. Осы бір аса жауапты кезеңде ақыл-кеңес айтып, көмек жасау, мейірім таныту сауабы мол қасиетті іс саналады

Егер келіннің жерік асы табылмаса, босанғанша ішкені бойына сіңбей, әл-дәрмені құрып, басы айналып, көңілі жер тартып, әбден титықтайды. Қазақ мұндайды «итжерік» дейді. Ал осындай жаны мен тәні бірдей азаптанып жүрген адамның жай-күйінің қаншалықты жағымсыз болатыны өзінен-өзі түсінікті. Бұл жағдай тікелей іштегі шаранаға әсер етеді. Өйткені ананың жерігі, ең алдымен, баланың табиғи қажеттілігінен, қандай да бір дәруменнің жетіспеушілігінен туындайды. Жерігі қанбаған анадан туған нәрестенің есейгенше аузынан сілекейі шұбырып, үнемі қанағатсызданып жылай беретін беймаза болады. Сондықтан да келіннің жерік асына аса жауапкершілікпен, үлкен қамқорлықпен қараған жөн.

Тілімізде «жерік асын жегендей балбырады», «жерік асы табылғандай қуанды» дейтін қалыптасқан сөз тіркестері бар. Айтса айтқандай, болашақ ананың аңсары ауған тағамы табылып, соны құмары қанып қабылдаған соң еш нәрсемен салыстыруға болмайтын ғажайып рахат сезім сәттеріне бөленеді. «Тортасынан айырған сары майдай» жан дүниесі еріп, мінез-құлқы жайдарыланады. Айналасы алқызыл гүлдерге тұнып тұрғандай, төрт құбыласы түгелденгендей, өзінен-өзі қуанып, жүзіне нұр ұялайды, езуіне күлкі үйіріледі. Жанындағы адамдарға мейірлене қарайды, қолға алған ісін ықылас-пейілімен тыңғылықты атқарады. Осындай көл-көсір дарқан көңіл күйдің іштегі баланың жетілуіне қандай жағымды әсер ететіні ешбір талас туғызбайды. Өкінішке қарай, қазіргі жас келіндердің көпшілігі «жеріктік» дейтін аса маңызды табиғи іңкәрліктің мән-мағынасын, қадір-қасиетін ұғына бермейді. Оның бала үшін орны толмас салдары болатынын бағалап та жатпайды.

Зейнеп АХМЕТОВА