Ана мен бала

Жанар – Көбекбайдың ерке немересі, Нұрлан мен Бақытгүлдің  тұңғыш қызы, Сыр елінің тумасы. Бір ұл, бір қыздың әпкесі. Орта мектепті Қызылорда қаласындағы Қазақ Түрік лицейінде тәмамдаған. Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің журналистика мамандығына түсіп, бір жылдан соң «уақытымды бекер кетірмейін» деп, оқудан шығып, арман қуып Астанаға келген. Мұндай шешім қабылдауына бірнеше себеп бар.  Біріншісі, 18 жасында үлкен журналистикаға алғаш қадам жасап, оқу орынына түскенде облыстық телеарнаның «дәмін татып қалған» студент еді. Екінші себеп, өкінішке қарай журналистерді оқытатын ЖОО-дағы базаның жоқтығы. Арнайы құрал-жабдықтардың, қарапайым диктафондардың жоқтығы. Астанаға келіп, қара шаңырақ Қазақ радиосына ресми қабылданғаннан соң, осындағы Еуразия Гуманитарлық институтында оқуын сырттай жалғастырып, аяқтаған.

Астанаға келгеніне биыл 7 жыл болады. Астанада отбасын құрған. Республикалық радиода да, телеарнада да, газет-журналдарда да қызмет атқарған. Бүгінде егіз қызын бағып, үйде отыр. Қызылорда өңірінің келіні.

1. «Әйел бақыты» атты күнделік-кітабыңызды әу бастан жоспарладыңыз ба? Әлде кейіннен туған идея ма?

Мен, жаңаны білуге құмар жанмын. Жүктілік кезінде де бойымдағы өзгерістер, бөпенің апта сайынғы дамуы, не ішіп, не жеуге болатындығы, жалпы дүниеге дені сау ұрпақ алып келу үшін қалай күтіну қажеттігі мені қатты қызықтырды. Содан ғаламторды шарлап, кітап дүкендерін аралап кеттім. Сенесіздер ме, сонда қазақ тілінде бірде –бір кітап таппай, қарапайым ақпараттың өзін «жарық күнде шаммен жүріп» әзер табатынмын. Бұл жайт мені қатты ренжітті. «Ана мен бала өлімі көбейіп кетті, кемтар балалар жиі туылатын болды» деп жар саламыз, міне оның басты себебі. Жүктілік кезіндегі күтімге, арнайы медициналық кеңестерге қатысты бірде-бір қазақ тілінде әдебиет жоқ. Орыс тілін жіті білмейтін әйел сонда не істемек?! Салдарымен емес, себебімен күресу қажет. Осылайша, кітап жазу – қажеттіліктен туындаған дүние болды.

2. Аяғы ауыр әйелдің көңіл-күйі құбылмалы болады деп жатады. Сіздің көңіл-күйде болып жатқан өзгерістерді, оның ер мен әйелдің түсініспеушілігіне ұласып кеткен тұстарын да толықтай жаздыңыз ба кітабыңызға, әлде кейбір отбасылық сырларды жасырып қалдыңыз ба?

Жасырған тұстарым аз болды-ау. Тіпті, жоқ десем де болады. Кітаптың алғашқы «мен болашақ анамын» атты бөлімінде «менің бойымдағы өзгерістер» деген айдар бар. Міне, сонда жүктілік кезіндегі өзіме қатысты барлық  қызығы мен шыжығы толы ақпараттарды оқырман оқи алады.  Онда Сіз айтып өткен жүкті келіншектің құбылмалы міңезі де, мені мазалаған токсикозда, үнемі жолдасымның ілтипатына деген мұқтаждық, егіз қызға пана болған ішімнің геометриялық прогрессиямен өсуі сынды біршама өмірімдегі қызықты дүниелерді ұсындым.

3. Кітап қанша тиражбен шықты? Күнделік-кітапты жарыққа шығаруда қандай қиыншылықтар кездесті, демеуші табу қиынға соқпады ма?

Кітаптың алғашқы таралымы 1000 дана. Алғашқы деп отырғаным,  мақсатым – осы кітаптың тиражын көбейтіп, алыс ауыл-аймақтарға жеткізу. Себебі, менің басты оқырманым, қазақ тілді әйелдер аудиториясы сонда. Осы сұхбатты пайдалана отыра кітапты еліміздің  түкпір-түкпіріне жеткізуге демеуші боламын деген жандарды, қазақ тілдің жанашырларын  бірге жұмыс жасауға шақырамын. Ал, демеуші табу жағына келсек, менің жолым болды. Кезінде марқұм Әзілхан Нұршайықовтан сұхбат алғанда «інім Нұртай кітабымды шығарып берген, соған рахмет» деп айтқаны бар және парламенттің трибунасынан тіл, демография, әйел мәселесін бірден-бір жиі қозғайтын депутаттардың бірі болғандықтан Нұртай Сабильянов ағамызға өтініш айтып бардым. Көп балалы әке бұл кітаптың қажеттілігін бірден түсінді және маған сеніп демеуші болатынын айтты. Осылайша Нұртай  аға баспаға кеткен шығынды толықтай төлеп берді.

4. Кітап жазу, оны басып шығаруыңызға жарыңыздың көзқарасы қалай болды?

Оң көзқараста. Жүктіліктің басында сол қазақ тілінде кітап таппай ашуланып, ренішімді білдіріп «осы кітапты өзім жазып шықпасам» деген сөздің шықпасы бар ма, бірдегеннен қолдай кетті. «Жаз, шығар, сенің қолыңнан келеді» деген сөздері мені қанаттандыра түсті. Және кітап жазу барысында менің редактором болды десем де артық айтпағаным. Әрбір аптаны, бөлімді жазып болғаннан соң, мен оны жолдасыма оқытып отырдым. Күйеуім оның қаншалықты халыққа түсінікті, қарапайым тілмен жазылғаның «бақылаушы» болды. Себебі, алдында айтып өткенімдей менің басты оқырманың ауылдағы сиыр сауып, ата-енесінің жағдайын жасап жүрген қазақтың келіндері. Оларға қиын медициналық термин, қызыл сөз, әдемі сөз орамдары қажет емес. Бастысы – ақпараттың жеңіл әрі түсінікті жазылуы.

 5. Бала дүниеге келгенге дейінгі күнделігіңіздің нәтижесі көптеген келіншектердің нағыз досына айналары сөзсіз. Енді бала дүниеге келгеннен кейінгі кезеңде де күнделік жазып жүрсіз бе?

Осы жерде мен айта өтейінші. Бұл кітап – менің күнделігім емес. Ия, түрткі болған, негіз болған күнделік. Бірақ, жаза келе бұл кәдімгі барша жүкті әйелге қажет төрт бөлімнен тұратын толыққанды кітап болып шықты. Сол себепті, кітаптан тек менің бойымнан өткергенді ғана оқимыз деп шатастырып алмаңыздар. Ал, атауына келсек, ия бұл – жүкті әйелге арналған күнделік. Себебі, «мен болашақ анамын» атты кітаптың алғашқы бөлімінде жүктіліктің 40 аптасы толық сипатталады. Әр аптада ана мен баланың қосқан салмағынан бастап, ана бойындағы өзгерістер, баланың дамуы және сол аптаға ана мен әкеге кеңестермен қатар, апта соңында «жеке күнделік» деген атаумен әрбір оқырманға өзінің жүктілік кезінде ерекше сәттерін жазып, естелік етіп қалдыруға мүмкіндік бердім. Осыдан кітаптың атауы да туындайды: «Ана бақыты немесе жүкті әйелге арналған күнделік» деген.  Ал, сұрағыңызға келсем, қос сәбиімді өмірге алып келгеннен кейінде мен күнделік жазуды жалғастырдым. Және оның бір сыпырасын сіздер кітаптың үшінші бөлімінен оқи аласыздар. Ол бөлім толықтай егіздерге қатысты. Олардың  түр-сипаты, мінез-құлқы, тәрбиесі дегендей. Және әрине практик ананың, яғни менің бастан өткергенім де жазылған.

6. Отбасыңызға келейікші. Егіз баланы өсіру қиын емес пе? Сіздің тұңғыштарыңыз ғой?

Ия, тұңғыш қыздарымыз. Есімдері Зере мен Адия. Алла тағаламның ең қымбат сыйы маған жасаған. Әрбір арайлап атқан таңмен бірге олардың да қылықтары, сөздері, нық қадамдары көбейіп келеді. Осыдан артық бақыт жоқ шығар бұл жалғанда. Қос сәбиді бір балаға қарағанда бағу басында қиында шығар, бірақ өсе келе екеуі біріне бірі серік болады екен. Және бауырмалдықтары мықты. Тіпті, қарап отырып қызығып кетесің. Бірінің қолына тағам берсең, екіншісінде бар ма деп қарайды. Болмаса, барып міндетті түрде бөліседі, кейде тіпті барлығын бере салады. Алла тағалам осы бақытымды артық көрмесін, отбасымның, ата-анамның, жақындарымның амандығын берсін деп тілеймін бастысы.

7. Бала бағу, кітап шығару, жұмыс істеу, отағасын күту, ас дайындау… Осылай жалғасып кете беретін әйел жұмыстарына қалай үлгересіз?

Маған ең жиі қойылатын сұрақ. Бірақ, күніңді дұрыс жоспарлай білсең, барлығына үлгеруге болады. Мен көптеген декреттегі әйелдер сынды теледидардағы сериалдарды тізіп көріп, телефонмен сағаттап сөйлесіп, ішім пысқан емес. Өзіме өте талапшыл жанмын. Және рухани азықтанып тұрмасам, алдыма мақсат қойып, соған ұмтылмасам депрессияға түсіп кететін адаммын. Күнде кешкілік ертеңгі бітіретін жұмыстарымды дәптеріме тізіп аламын. Және ол тізімнің барлығында кешкілік  «+»  белгі тұру керек. Және бір айта кететінім, отағасы да келіншегіне бар жағдайын  жасау қажет. Әйел тамақты қалай жеткізем, ақшаны қалай табамын деп миын ашытпау керек. Әйел бұл – үйдің берекесін келтіретін, тапқанды дұрыс жарататын, балаларын дені сау, ақылды, әдемі етіп өсіріп, кешке жолдасын күліп қарсы алып, әрдайым айналасын көркімен, ақылымен тәнті ететін жан. Осыны есте сақтаңыздар! Және балаларымның күтімінде үлкен көмегін беріп, перзентханадан шыққан күннен жанымызда жүрген қайын енемнің еңбегін де айта кетейін. Жалпы, қыздарымды ел болып өсірдік. Менің анам, бауырларым сенбі, жексенбі келіп бақса, қалған аптаның бес күнінде түн ұйқымызды төрт бөліп, мен, енем, жолдасым қарадық.

8. Кітаптарыңыз қай қалаларда, қай дүкендерде сатылып жатыр? бағасы қолжетімді ме?

Кітап Алматы және Астана қалаларындағы Меломан дүкенінде сатылады. Өзге өңірлердегі оқырмандар интернет дүкен арқылы ала алады. 5-10 күнде жеткізіп береді.   Бағасы қолжетімді деп ойлаймын. Себебі, бұл коммерциялық жоба емес. Дүкенде құны 990 теңге, ал интернет – дүкеннен 870 теңгеге ала аласыздар.

Сұхбатыңызға көп рахмет! Оқырмандарыңыз көбейе берсін!